ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค(๓) - ปฐมมันปาสกากาแปล ภาค ๑ - หน้า ที่ 164
สองบทว่า อญญัณ พุทธารัฐ ความว่า ได้พยากรณ์พระอรหัตผล
คือ ได้บอกแก่อมุกข์หลายว่า "อาณโส ! พวกเราได้รับรฺษฎะ-
อรหันต์ผลแล้ว กิฏิที่จะทำ พวกเราได้สำเร็จแล้ว." เพราะยังละกิลาส
ไม่ได้ด้วยมรรค จิตของเธอเหล่านั้น ผู้มิกสลาไว้ ด้วยอำนาจสมะ
และวิปสิสนามอย่างเดียว โดยสมัยต่อมา คือ ในเวลาประกอบพร้อมด้วย
ปัจจัยที่หันปานนั้น ย่อมอ่อนไปเพื่อความกำหนดบ้าง อธิบายว่า "ยอด
น้อมไปเพื่อขอการความกำหนด." ในบททั้งหลายอกนี้ ก็เช่นนี้.
คำว่า ตถญฺ โโล อดฺ อพุโธภารกิจ มีความว่า ก็แก่ การ
พยากรณ์พระอรหัตนี้นั้น ของเธอเหล่านั้น เป็นอพุโภภารกิจ ยังไม่
ถึงวาทในการเป็นเหตุให้บรรลุอาปิติ อธิบายว่า "ยังไม่เป็นองค-
แห่งอหนติ."
ถามว่า "ก็ ความสำคัญว่าบรรลุสุข ย่อมเกิดขึ้นแก่ใคร ?
ไม่เกิดขึ้นแก่ใคร ?"
แก่ว่า " ย่อมไม่เกิดขึ้นแก่พระอรหิตสาวกก่อน. จริงอยู่ พระ-
อริยสาวกนั้น มีโอกาสเกิดขึ้นแล้วด้วยอาญาเป็นเครื่องพิสูจน์ มถาน
ผล นิพพาน กิเลสที่จะได้แล้ว และกิเลสที่ยังเหลือ เป็นผู้ไม่มีความ
สงสัยในการแทงตลอดอริยคุณ; เพราะเหตุนี้ มานะ ( ความถือ ตัว )
จึงไม่เกิดขึ้นแก่พระอริยสาวกทั้งหลาย มีพระโลสงมเป็นต้น ด้วย
อำนาจความถือตัวว่า 'เราเป็นพระสกลาทามิ' เป็นต้น. และไม่เกิดขึ้น
แม้บุคคลผู้ที่สุด. เพราะว่า บุคคลผู้ที่สุดนั้น เป็นผู้มดความหวัง
ในการบรรลุอริยคุณที่ดีงาม ทั้งไม่เกิดขึ้นแม้บุคคล ซึ่งสะสมกรรมฐาน
เสีย แล้วตามประตูแห่งความเกียจคร้าน มีความเป็นผู้ดีใน