ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยคที่ ๑ - ปฐมมัณฑปสถากาแปล ภาค ๑ หน้าที่ 127
ด้วยคิดว่า "ยาพิษขนาดนี้ จะสามารถฆ่าบุคคลคนนี้ตายหรือไม่หนอ?"
หรือทดลองบุคคลด้วยคิดว่า "บุคคลคนนี้ ดื่มยาพิษขนาดนี้แล้วจะพิษ
ตายหรือไม่หนอ?" เมื่อกิริยาให้ยาพิษด้วยความประสงค์จะทดลองแม้
ทั้ง ๒ อย่าง เขาจะตายหรือไม่ก็กล่าวมา เป็นดูลังกัจฉา. แต่เมื่อกิริยาให้
ยาพิษด้วยคิดอย่างนี้ว่า "ยาพิษขนาดนี้ จงฆ่าบุคคลนี้ให้ตาย" หรือว่า
"บุคคลคนนี้ ดื่มยาพิษขนาดนี้แล้ว จงตาย" ดังนี้, ถ้าบุคคลนั่นตาย
เป็นปรากฏ, ถ้าไม่ตาย เป็นดูลังกัจฉา.
เรื่องการส่งศิล ๑ เรื่อง ถอดจากเรื่องทดลองยาพิษนี้ไป และ
เรื่องกฎอิทธิ เรื่องส่งมิด และเรื่องส่งถอดอย่างไร ๑ เรื่อง มีเนื้อความ
ชัดเจนทั้งหมดนั้น ก็ความแตกต่างแห่งอัตติติและอนาบัณฑ์ หมดด้วยอำนาจ
แห่งศีลเป็นต้นอย่างเดียวเท่านั้นไม่. แต่ยอดมีอำนาจแน่นหนาแห่งอำนาจ
วัดถุภูมิไม่พลอย ค่อน สิวา และฟื้นขึ้นเป็นดินเหมือนกัน เพราะฉะนั้นน
วัดถุภูมิไม่พลอยเป็นดินนั้น แม้มีในพระมหาสี ก็พึงทราบโดยย่อมา
แล้วนั้นเอง.
[เรื่องกิทธูกฤษฎาร้าน]
ในเรื่องกฤษฎาร้าน มิวิจฉัตังดัง:- เดียวเห็นฟ้า ซึ่งเป็นของ
ที่พวกชนผู้อไว้ เพื่อประโยชน์แก่การงาน มีเสตรีรม (อาบทาสีขาว)
มาลากรรม (เขียนลายดอกไม้) และลาการรรม (เขียนลายเกวลัย)
เป็นต้น เขาเรียกว่า "ร่างร้าน" ในเรื่องกฤษฎาร้านนั้น กิทธูผู้
ความประสงค์จะให้ตาย กล่าวมาหมายเอาสถานที่ซึ่งกิทธูผู้นอยู่แล้วจะพึง
คำอธิบายว่า " เดียงที่ภูในบนอากาศ หรือข้างที่เขาทำไว้บนต้นไม้สำหรับพักอิงสัตว์ เรียกว่า
เดียงที่ภูในบนอากาศ หรือข้าง.