พระปาฏิโมกข์และความสำรวมระวัง : หน้า 37/252

1. สำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์ 2. คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย 3. รู้จักประมาณในโภชนะ 4. ประกอบเนืองๆ ซึ่งความเป็นผู้ตื่นอยู่ 5. ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ 6. เสพเสนาสนะอันสงัด 2.3.1 ขั้นตอนที่ 1 “สำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์” ในขั้นตอนที่ 1 นี้ พระองค์ทรงแนะนำแก่พระภิกษุว่า “ดูก่อนภิกษุ มาเถิด เธอจงเป็นผู้มีศีล สำรวมด้วยปาฏิโมกขสังวร ถึง พร้อมด้วยอาจาระและโคจรอยู่ จงเป็นผู้เห็นภัยในโทษเพียงเล็กน้อย สมาทานศึกษาในสิกขาบททั้งหลายเถิด” คำว่า “การสำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์” หมายถึง “เจตนาในการสำรวมระวังตนให้ประพฤติ ดีงาม ทั้งทางกาย และวาจา เพื่อตนจะได้พ้นทุกข์” สำหรับวิธีปฏิบัติ เพื่อการสำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์ มีองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการ คือ 1) ถึงพร้อมด้วยอาจาระและโคจร 2) มีปรกติเห็นภัยในโทษแม้เพียงเล็กน้อย 3) สมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบททั้งหลาย 1) ถึงพร้อมด้วยอาจาระและโคจร คำว่า “อาจาระ” เป็นคำในพระพุทธศาสนา บางครั้งก็เรียกว่า “มรรยาท” หรือ “มารยาท” แบ่ง ออกเป็น 2 อย่าง ได้แก่ อาจาระที่ดี คือ การไม่ล่วงละเมิดทางกายและทางวาจา นั่นคือ การสำรวมระวังในศีลทั้งหลาย รวมไปถึงการนุ่งห่มที่เรียบร้อย มีอากัปกิริยาท่าทางที่สงบสำรวม ดูแล้วน่าเลื่อมใส มีความเคารพยำเกรง ในพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพระภิกษุผู้มีพรรษามากกว่า 26 DOU แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา