การปรารภความเพียรในพระพุทธศาสนา : หน้า 171/252

(พระมหาโมคคัลลานะ) : ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็บุคคลจะชื่อว่าเป็นผู้ ปรารภความเพียรด้วยเหตุประมาณเท่าไร พระพุทธเจ้าข้า (พระตถาคต) : โมคคัลลานะ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมเป็นผู้ปรารภความ เพียรด้วยตั้งสัตยาธิษฐานว่า จะเหลืออยู่แต่หนัง เอ็น และกระดูกก็ตามที เลือดและเนื้อในร่างกายจงเหือดแห้งไปเถิด ผลอันใดที่จะพึงบรรลุได้ด้วย เรี่ยวแรงของบุรุษ ด้วยความเพียรของบุรุษ ด้วยความบากบั่นของบุรุษ ยัง ไม่บรรลุผลนั้นแล้ว จะหยุดความเพียรเสียเป็นอันไม่มี โมคคัลลานะ ภิกษุ ย่อมเป็นผู้ปรารภความเพียรอย่างนี้แล 4) การหลีกออกเร้น คือการหลีกออกจากหมู่คณะ เพื่อการเจริญสมาธิภาวนาอย่างต่อเนื่อง แนวทางในการหลีกออกเร้น พระภิกษุควรจะได้พิจารณา ว่าสถานที่นั้นๆ เหมาะสมมากน้อยเพียงไร เป็น สถานที่ที่มีความสงบสงัด พอจะทำให้เกิดกายวิเวก และจิตใจไม่วอกแวก ไม่กระสับกระส่าย ใจรวมเป็นสมาธิ ได้ง่ายหรือไม่ เป็นต้น 7.6.3 เหตุที่ทำให้บริหารเวลาไม่ได้ เหตุที่ทำให้พระภิกษุไม่สามารถบริหารเวลาเพื่อกาลทั้ง 4 ได้ อาจมาจากหลายสาเหตุ ได้แก่ 1) การไม่สันโดษในปัจจัย 4 ซึ่งทำให้พระภิกษุไม่รู้จักความพอดี และไม่รู้จักประมาณในการรับ ปัจจัย 4 ไปด้วย ปัจจัย 4 ที่ได้มานั้นแทนที่จะเป็นผลดี ก็กลายมาเป็นภาระให้กับพระภิกษุต้องเสียเวลา ดูแลรักษา และถ้าไม่ระมัดระวังก็จะเป็นเหตุให้ตัณหาเจริญ เวลาที่ควรจะนำไปใช้เพื่อกาลทั้ง 4 ก็ลดน้อย ลงไป เพราะความไม่สันโดษ 2) การอยู่ประจำที่ใดที่หนึ่งนานเกินสมควร ก็เป็นเหตุให้พระภิกษุบริหารเวลาได้ยากขึ้น เพราะ เป็นเหตุให้เกิดการสั่งสม เกิดความคลุกคลี และมีความห่วงใยในสถานที่ที่อยู่นั้น ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ตรัสเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้ใน อภินิวาสสูตร ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทษในการอยู่ประจำที่ 5 ประการนี้ คือ อภินิวาสสูตร, อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต, มก. เล่ม 36 ข้อ 223 หน้า 475 160 DOU แม่บท การฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา