บทเรียนเกี่ยวกับจีวรของพระภิกษุ : หน้า 132/252

จีวร (เครื่องนุ่งห่ม) ในคราวหนึ่ง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเห็นพระภิกษุมีผ้ามากเกินไป พระองค์จึงทรงดำริว่า พระ ภิกษุควรมีผ้าจำนวนเท่าไร จึงจะดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยความสะดวกสบายพอสมควร เมื่อดำริอย่างนั้นพระองค์ จึงทรงทดลองด้วยตัวพระองค์เอง โดยทรงครองผ้าผืนเดียวนั่งกลางแจ้งในตอนกลางคืนของช่วงฤดูหนาว ขณะที่น้ำค้างตก ปรากฏว่าด้วยผ้าผืนเดียวนั้นเพียงพอจะทำให้พระองค์ไม่รู้สึกหนาว แต่เมื่อปฐมยามผ่านไป (หลัง 22.00 นาฬิกา) ก็ทรงเริ่มหนาว พระองค์จึงห่มจีวรผืนที่ 2 ความ หนาวก็หายไป และเมื่อมัชฌิมยามผ่านไป (หลัง 02.00 นาฬิกา) ก็ทรงเริ่มหนาว พระองค์จึงห่มจีวรผืนที่ 3 ความ หนาวก็หายไป และเมื่อปัจฉิมยามผ่านไป (เวลารุ่งอรุณ หลัง 06.00 นาฬิกา) ก็ทรงเริ่มหนาว พระองค์จึงห่มจีวร ผืนที่ 4 ความหนาวก็หายไป เมื่อทรงทดลองตลอดทั้งคืนอย่างนี้แล้ว จึงทรงตรัสกับพระภิกษุว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรานั้นได้ดำริว่า กุลบุตรในธรรมวินัยนี้ ที่เป็นคน ขี้หนาว กลัวต่อความหนาว ก็อาจดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยผ้าสามผืน ไฉนหนอ เราจะพึงกั้นเขต ตั้งกฎในเรื่องผ้าแก่ภิกษุทั้งหลาย เราจะพึงอนุญาตไตรจีวร ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตไตรจีวร" คือ ผ้าสังฆาฏิ 2 ชั้น ผ้าอุตรา สงค์ชั้นเดียว ผ้าอันตรวาสกชั้นเดียว” จึงเป็นอันว่าสำหรับพระภิกษุผ้านุ่งผ้าห่มหรือจีวรที่พอแก่ความต้องการควรมีอย่างน้อยที่สุดจำนวน 3 ผืน แต่อย่างไรก็ตาม พระองค์ยังทรงอนุญาตให้พระภิกษุสามารถรับจีวรไว้ได้มากกว่านั้น หากมีความจำเป็น ซึ่งวินิจฉัยในข้อนี้เป็นสิ่งที่พระภิกษุต้องพิจารณาด้วยตนเอง สังฆาฏิ คือ ผ้าทาบ หรือผ้าคลุมกันหนาวที่พระใช้ทาบบนจีวร ผ้าอุตราสงค์ คือ ผ้าห่ม เรียกกันทั่วไปว่าจีวร ผ้าอันตร วาสก คือ ผ้านุ่ง หรือ สบง "จีวรขันธกะ, พระวินัยปิฎก มหาวรรค, มก. เล่ม 7 ข้อ 150 หน้า 278 บทที่ 6 ขั้ น ต อ น ที่ 4 มัตตัญญู DOU 121