การสละและการกำจัดปัจจัย 4 : หน้า 142/252

5. การสละ และการกำจัดปัจจัย 4 ในขั้นตอนที่ 5 นี้ แบ่งออกเป็น 2 วิธี คือ 1) การสละ หมายถึงเมื่อได้รับปัจจัย 4 มาแล้ว หากเห็นว่าสามารถแบ่งปันปัจจัย 4 ให้เป็นประโยชน์ แก่เพื่อนสหธรรมิกผู้ประพฤติธรรมได้ก็ควรทำ หรือบางครั้งได้ปัจจัย 4 ที่มีความประณีตมาก เหมาะสมแก่ ผู้มีคุณธรรมมากกว่าตน เช่น พระเถระผู้มีคุณธรรม หรือพระอุปัชฌาย์อาจารย์ ก็อาจน้อมนำปัจจัย 4 นั้น ถวายให้ท่านได้ใช้สอย 2) การกำจัดปัจจัย 4 หมายความว่าหากพระภิกษุใช้สอยปัจจัย 4 จนหมดอายุการใช้งานแล้ว หรือจำเป็นต้องทำลายไป ต้องกำจัดสิ่งนั้นไปให้เหมาะสมตามวิธีการ เช่น ผ้าจีวรเก่าๆ ที่ใช้ไม่ได้แล้ว อาจ นำไปตัดแบ่งเป็นผ้าผืนเล็กๆ สำหรับทำความสะอาด หรืออาหารบิณฑบาตที่เหลือ ไม่สามารถเก็บไว้ได้ ให้นำไปเททิ้งในที่อันสมควร เป็นต้น 6.8 การ “รับ” ปัจจัย 4 ความสำคัญ และวิธีการ “รับ” ปัจจัย 4 6.8.1 ความสำคัญของการ “รับ” ปัจจัย 4 เป็นที่ทราบกันดีว่าปัจจัย 4 เป็นสิ่งจำเป็นพื้นฐานที่สำคัญสำหรับทุกๆ ชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ พระภิกษุ ปัจจัย 4 ดูจะมีความสำคัญเป็นพิเศษมากขึ้นไปอีก ด้วยว่ามีข้อกำหนดทางพระวินัยที่พระสัมมา สัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้ ทำให้พระภิกษุต้องใช้ปัจจัย 4 เท่าที่จำเป็น ทั้งโดยประเภทและปริมาณ อีกทั้ง ต้องใช้สอยกันตามวัตถุประสงค์อย่างจริงจัง ซึ่งพระพุทธบัญญัติเหล่านั้นเอื้อต่อการฝึกฝนอบรมตนเองให้ คุณธรรมของท่านก้าวหน้าขึ้นมา นอกจากนี้ ปัจจัย 4 ยังเป็นที่มาของนิสัย และพระภิกษุสามารถนำมาใช้ เป็นอุปกรณ์สําหรับ ฝึกตนเองให้หมดจากกิเลสได้ด้วย แต่ประโยชน์จากปัจจัย 4 ที่พระภิกษุจะได้รับ จะมีขั้นตอนสำคัญที่เป็นตัวกำหนดทุกสิ่งทุกอย่าง ดังที่กล่าวมา ขั้นตอนนั้นก็คือการ “รับ” ปัจจัย 4 เหตุใดพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงตรัสว่า “ภิกษุใดจะเป็นมัตตัญญูได้ ภิกษุนั้นต้องรู้จักประมาณในการ ‘รับ” ปัจจัย 4 ของตนเองให้ได้ด้วย” ที่เป็นเช่นนั้น เพราะหากมองย้อนกลับไปถึงวงจรปัจจัย 4 ที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของพระภิกษุ จะพบว่า กว่าพระภิกษุจะได้พิจารณาบริโภคใช้สอยปัจจัย 4 ให้ได้ตามวัตถุประสงค์ หรือกว่าปัจจัย 4 จะมี บทที่ 6 ขั้ น ต อ น ที่ 4 มัตตัญญู DOU 131