ความสำคัญของปัจจัย 4 สำหรับพระภิกษุและฆราวาส : หน้า 129/252

มีพลังงานไปทำกิจกรรม เราต้องการที่พักสำหรับอยู่อาศัย ทั้งเพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ของเรา เราต้องการยารักษาโรคในยามที่ป่วยไข้ เพื่อให้ร่างกายกลับมาแข็งแรงพอจะทำกิจกรรมตามปกติ ได้ดังเดิม ไม่ว่าจะเป็นพระภิกษุหรือฆราวาส ปัจจัย 4 ล้วนมีความจำเป็น ทั้งเพื่อการดำรงชีวิต และการทำ กิจกรรมของชีวิตเช่นเดียวกัน แต่สำหรับพระภิกษุ ปัจจัย 4 เหมือนจะมีความสำคัญมากกว่าฆราวาส เพราะว่า มีข้อจำกัดทางพระวินัย โดยเฉพาะเมื่อออกบวชมาแล้ว ก็ต้องสละทุกอย่างออกไป คงเหลือเอาไว้แต่เฉพาะสิ่ง ที่จำเป็นต่อการประพฤติปฏิบัติธรรม พระภิกษุจึงไม่อาจจะซื้อหาข้าวของอะไรมาใช้ตามใจ ไม่สามารถ นุ่งห่มด้วยเสื้อผ้าที่มีรูปแบบและสีสันอันหลากหลายไม่สามารถรับประทานอาหารในเวลาใดก็ได้ตามใจตนเอง ปัจจัย 4 ที่พระภิกษุมีอยู่นี้ จึงมีเฉพาะที่จำเป็นต้องมีจริงๆ เท่านั้น ดังนั้นพระภิกษุจึงต้องให้ความสำคัญ กับการบริหารดูแลปัจจัย 4 ที่ตนมี เพราะหากบริหารไม่ดี ย่อมจะมีผลกระทบต่อวิถีชีวิตของตนเอง 6.3 พุทธานุญาตเกี่ยวกับปัจจัย 4 6.3.1 วัตถุประสงค์ในการใช้ปัจจัย 4 โดยปกติคนส่วนใหญ่ยังให้ความสำคัญกับการใช้ปัจจัย 4 น้อยจนเกินไป ในขณะที่บางคนมีไม่พอใช้ แต่บางคนกลับมีมากเกินไปจนใช้ไม่ทัน และที่สำคัญคือ ส่วนใหญ่ไม่ทราบด้วยซ้ำว่าเราใช้ปัจจัย 4 ไปเพื่อ อะไร และเพราะไม่ทราบ จึงมักแสวงหาปัจจัย 4 มามากเกินความจำเป็น เช่น บางคนมีเสื้อผ้ามากชุดเกิน ไป บางชุดใส่ไม่กี่ครั้งก็เลิกใช้ทั้งที่ยังอยู่ในสภาพที่ดี บางคนซื้ออาหารมามากเกินไป รับประทานจนอิ่มกระทั่ง รับประทานต่อไม่ไหวก็ต้องทิ้งไปอย่างน่าเสียดายก็มี ในเรื่องการใช้ปัจจัย 4 นี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนพระภิกษุให้รู้จักใช้อย่างมีสติด้วยความพินิจ พิจารณา ไม่ใช่ใช้ตามอารมณ์ความชอบใจ ซึ่งเป็นคำสอนที่ทำให้พระภิกษุใช้ปัจจัย 4 อย่างมีประสิทธิภาพ และได้รับประโยชน์สูงสุด ดังที่พระองค์ตรัสถึงวัตถุประสงค์ของการใช้ปัจจัย 4 กับพระจุนทเถระไว้ว่า จีวร (เครื่องนุ่งห่ม) ดูก่อนจุนทะ เพราะฉะนั้นแล เราอนุญาตจีวรแก่พวกเธอก็เพียงเพื่อเป็น เครื่องบำบัดหนาว บำบัดร้อน บำบัดสัมผัสแห่งเหลือบ ยุง ลม แดด และ สัตว์เลื้อยคลาน เพียงเพื่อเป็นเครื่องปกปิดอวัยวะอันยังความละอายให้ กําเริบ 118 DOU แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา