วิธีฝึกให้เป็นอัตถัญญู : หน้า 91/252

4.5 วิธีฝึกให้เป็นอัตถัญญู วิธีการฝึกฝนอบรมตนเองของพระภิกษุเพื่อการเป็นอัตถัญญู มี 2 ขั้นตอนสำคัญที่ต้องทำให้ได้ คือ 1. การเข้าใจนัยได้อย่างถูกต้อง 2. ลงมือฝึกปฏิบัติอย่างจริงจัง 4.5.1 การเข้าใจนัยได้อย่างถูกต้อง เมื่อเป็นผู้รู้ธรรมแล้ว พระภิกษุคงมีความเข้าใจนัยในระดับหนึ่ง ซึ่งอาจเป็นการยากที่จะตัดสินว่า ความเข้าใจนั้นถูกต้องมากน้อยเพียงไหน จนกว่าพระภิกษุจะลงมือปฏิบัติตามความเข้าใจนั้นอย่างแท้จริง ดังนั้น ในเบื้องต้นนี้ จึงอาจอาศัยแนวทางจากหลายๆ วิธี เพื่อเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจเดิมให้มีมากยิ่งขึ้นไป ดังนี้ 1. ทำความเข้าใจหลักธรรมทั้งหมดที่ได้ศึกษามา และพิจารณาในเบื้องต้นว่ามีความหมายอย่างไร 2. ทดลองฝึกปฏิบัติไปตามความเข้าใจของตนเอง โดยอาศัยครูบาอาจารย์เป็นผู้แนะนำ 3. อาศัยเทียบเคียงจากแนวทางที่ครูบาอาจารย์เคยปฏิบัติเป็นตัวอย่างอันดีงามมาก่อน 4. หมั่นเข้าไปสอบถามครูบาอาจารย์ ในหัวข้อธรรมที่สงสัยหรือที่ยังไม่เข้าใจบ่อยๆ 5. นำทุกข้อมาประมวลรวมกัน เพื่อสรุปเป็นความรู้ความเข้าใจของตนเอง และเพื่อให้ได้กรอบ การฝึกที่ถูกต้องชัดเจนตามธรรม เพราะฉะนั้น การฝึกทำความเข้าใจนัยนั้น ต้องอาศัยการศึกษาธรรมะมามาก จึงจะพอมองเห็น แนวทางในการปฏิบัติได้ชัดเจน และเมื่อลงมือปฏิบัติ บุคคลสำคัญที่จะขาดไปเสียไม่ได้ คือ ครูบาอาจารย์ เพราะท่านจะให้แนวทางที่ถูกต้องขจัดข้อสงสัยให้กับเราได้ความรู้ความเข้าใจในแต่ละหัวข้อธรรมก็จะเพิ่มพูน ตามมาด้วยเหตุนี้การเข้าใจนัยของธรรมะจะต้องไม่ใช่แค่การนั่งขบคิดพิจารณาด้วยสมองแต่เพียงอย่างเดียว แต่ต้องพยายามเทียบเคียงจากหลายสิ่งหลายอย่างประกอบกัน จนกระทั่งความรู้ที่ศึกษามานั้นตกผลึก เป็นความเข้าใจอย่างแท้จริง 4.5.2 ลงมือฝึกปฏิบัติอย่างจริงจัง เมื่อมีความเข้าใจชัดเจนแล้ว ต่อไปก็คือการตอกย้ำ ฝึกหัดปฏิบัติไปทุกๆ วัน โดยต้องตั้งใจทำอย่าง จริงจัง และต้องหมั่นสังเกตปรับปรุงวิธีการให้เหมาะสมกับตนเอง ทั้งนี้เพราะความแตกต่างทางจริตอัธยาศัย สถานที่ และสิ่งแวดล้อมทั้งที่เป็นคนและธรรมชาติ ซึ่งรายละเอียดในการฝึกของพระภิกษุจึงอาจต่างไปบ้าง 80 DOU แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา