การสำรวมจิตในพระพุทธศาสนา : หน้า 235/252

อุกกัณฐิตภิกษุคิดว่า “โอ เราใคร่จะพ้นจากทุกข์ จึงออกบวช แต่ในพระพุทธศาสนานี้ แม้แค่จะ เหยียดมือก็ลำบากนัก เราครองเรือนก็อาจพ้นจากทุกข์ในวัฏฏะได้ เราควรเป็นฆราวาสดีกว่า” ตั้งแต่นั้น ท่านก็กระสันอยากสึก หมดความยินดีในการประพฤติพรหมจรรย์ไม่ทำการสาธยายธรรม ไม่เล่าเรียนในพระปาฏิโมกข์ มีร่างกายผอม ซูบซีด มีตัวสะพรั่งไปด้วยเส้นเอ็น ถูกความเกียจคร้านครอบงำ เมื่อพระพระอาจารย์และพระอุปัชฌาย์ของท่านทราบเรื่องแล้ว จึงพาท่านไปยังสำนักพระศาสดา พระพุทธองค์ทรงทราบเรื่องแล้วจึงตรัสถามว่า “ภิกษุ ถ้าเธอรักษาเพียงสิ่งเดียวได้นั้น สิ่งอื่นๆ ก็ จะไม่ต้องรักษาอีกเลย” “อะไร ? พระเจ้าข้า” “เธอจะรักษาเฉพาะจิตของเธอ ได้ไหม ?” “อาจรักษาได้ พระเจ้าข้า” พระศาสดา จึงประทานพระโอวาทนี้ว่า “ถ้ากระนั้น เธอจงรักษาเฉพาะจิตของตนไว้ เธออาจพ้น จากทุกข์ได้” ภายหลังจบพระธรรมเทศนา อุกกัณฐิตภิกษุก็มีดวงตาเห็นธรรม บรรลุเป็นพระโสดาบัน ณ ที่ตรงนั้น เอง จากเรื่องนี้ นอกจากจะทำให้เห็นคุณค่าของการมีกัลยาณมิตร ที่จะเป็นครูคอยแนะนำ พร่ำสอน ในการฝึกฝนตัวเองแล้ว ยังแสดงให้เห็นถึง การให้ความเข้าใจในความรู้ที่พระอุกกัณฐิตภิกษุได้ร่ำเรียน จาก พระอุปัชฌาย์และพระอาจารย์ ซึ่งเดิมท่านเกิดความท้อแท้เสียก่อน คิดเองว่า ความรู้ที่ตนได้ร่ำเรียนนั้นเป็น ของยาก ปฏิบัติตัวตามได้ลำบาก ไม่อาจทำตัวเองให้สบายได้ จึงคิดจะกลับไปเป็นฆราวาสครองเรือนตาม เดิม แต่เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะแนวทางในการปฏิบัติให้ ท่านก็เกิดความเข้าใจ เห็นว่า คำสอนที่ พระอุปัชฌาย์และพระอาจารย์สอนตนทั้งหมดนั้น แท้จริงก็คือ การสำรวมระวังใจของตนเองให้ดีนั่นเอง เพราะ เมื่อสามารถระมัดระวังใจได้แล้ว ก็ย่อมสามารถควบคุมกาย วาจา หรือทำตามคำสอน คำแนะนำที่ท่าน ทั้งสองกล่าวสอนมาได้ทั้งหมดโดยปริยาย เมื่อท่านเกิดความเข้าใจ มองเห็นหนทางของการฝึกฝนด้วยการ รู้จักรักษาใจของตนแล้ว ภายหลังจึงสามารถบรรลุธรรมได้ในที่สุด 10.2.3 อัตตัญญูกับการสำรวมในพระปาฏิโมกข์ พระภิกษุนั้น เมื่อมีความรู้เรื่องการสำรวมในพระปาฏิโมกข์เป็นอย่างดี มีความเข้าใจในแนวทางการ ปฏิบัติได้ทดลองฝึกตัวไปตามความเข้าใจ อาศัยครูคอยแนะนำเพิ่มเติมความรู้ความเข้าใจไปได้ระยะหนึ่งแล้ว 224 DOU แม่บท การฝึกอบรมในพระ ระ พุ ท ธ ศ า ส นา