ข้อความต้นฉบับในหน้า
ในอรรถกถาวักกลิสูตรก็บันทึกไว้อีกด้วยว่า “ธรรมกายแลคือพระตถาคต ความจริงโลกุตรธรรม 9 อย่าง
ชื่อว่า พระกายของพระตถาคต”
อภิชฌา หมายถึง ความคิดเพ่งเล็งจ้องจะเอาของคนอื่น จัดเป็นกิเลสตระกูลโลภะ
4.4.3 ธรรมกาย คือ โลกุตรธรรม 9
โลกุตรธรรม 9 หมายถึง ธรรมที่พ้นจากโลก เหนือโลก ตรงข้ามกับโลกียธรรมคือธรรมที่ยังเป็น
วิสัยของโลกหรือยังไม่พ้นโลก โลกุตรธรรม 9 ได้แก่ “มรรค 4 ผล 4 นิพพาน 1
“มรรค 4 ได้แก่ โสดาปัตติมรรค สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค และ อรหัตตมรรค
ผล 4 ได้แก่ โสดาปัตติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล และ อรหัตตผล”
จากอรรถกถาสังฆาฏิสูตรข้างต้นที่กล่าวว่า “การไม่เห็นธรรม คือไม่เห็นโลกุตรธรรม 9 และการ
ไม่เห็นโลกุตรธรรม 9 ชื่อว่าไม่เห็นธรรมกาย” และจากอรรถกถาวักกลิสูตรที่ว่า “ธรรมกายแลคือพระตถาคต
และโลกุตรธรรม 9 อย่าง ชื่อว่า พระกายของพระตถาคต” นั้น
เพราะฉะนั้น มรรค 4 ผล 4 ก็คือธรรมกายในแต่ละระดับนั่นเอง อาจเรียกชื่อได้ดังนี้
มรรค 4 ได้แก่ ธรรมกายโสดาปัตติมรรค ธรรมกายสกทาคามิมรรค ธรรมกายอนาคามิมรรค และ
ธรรมกายอรหัตตมรรค ส่วนผล 4 ได้แก่ ธรรมกายโสดาปัตติผล ธรรมกายสกทาคามิผล ธรรมกายอนาคามิผล
และ ธรรมกายอรหัตตผล
ประเด็นนี้มีหลักฐานยืนยันอีก คือ ในอรรถกถาโสณสูตรบันทึกไว้ว่า “ท่านพระโสณะพอบวชแล้ว
ก็เรียนกรรมฐานในสำนักของพระเถระ เพียรพยายามอยู่... ได้เป็นพระโสดาบัน....จึงเจริญวิปัสสนาเพื่อ
มรรคชั้นสูงได้อภิญญา 6 ภายในพรรษานั้นเอง... ก็เพราะเห็นอริยสัจ จึงเป็นอันชื่อว่าเธอได้เห็นธรรมกาย
ของพระผู้มีพระภาคเจ้า” และในอรรถกถาธนิยสูตรบันทึกไว้ว่า “คนทั้ง 4 คือ นายธนิยะ ภรรยาของเขา
และธิดาของเขา 2 คน ได้ฟังคาถาที่แสดงสัจ 4 ประการ... ดำรงอยู่แล้วในโสดาปัตติผล ลำดับนั้น นาย
ธนิยะเห็นแล้วซึ่งธรรมกายของพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยปัญญาจักษุ ด้วยศรัทธา ซึ่งตั้งมั่นแล้ว....
395
จากอรรถกถาที่กล่าวมานี้ชี้ให้เห็นว่า การเป็นพระโสดาบัน คือ การได้เห็นธรรมกายของพระผู้มี
พระภาคเจ้าซึ่งก็คือ พุทธรัตนะนั่นเอง และพุทธรัตนะนี้ก็มีอยู่ในตัวของมนุษย์ทุกคน การจะเห็นธรรมกาย
ดังกล่าวได้ จะต้องปฏิบัติธรรมจนใจหยุดนิ่งแล้วเข้าถึงธรรมกายระดับต่าง ๆ ในตัว คือ ตั้งแต่ธรรมกาย
โคตรภูจนถึงธรรมกายอรหัตผล จะเห็นว่าที่กล่าวมานี้สอดคล้องกันอย่างยิ่งกับคำสอนหลวงปู่วัดปากน้ำ
ๆ
- สารัตถปกาสินี อรรถกถาสังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค, อรรถกถาวักกลิสูตร, มก., เล่ม 27 หน้า 283.
* ปรมัตถทีปนี อรรถกถาขุททกนิกาย อิติวุตตกะ, อรรถกถาพราหมณสูตร, มก., เล่ม 45 หน้า 641.
*พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ มก., เล่ม 78 ข้อ 837 หน้า 600.
- ปรมัตถทีปนี อรรถกถาขุททกนิกาย อุทาน มก., เล่ม 44 หน้า 558.
* ปรมัตถโชติกา อรรถกถาอุรควรรค สุตตนิบาต, อรรถกถาธนิยสูตร, มก., เล่ม 46 หน้า 84.
บทที่ 4 พ ร ะ รั ต น ต ร ย : แก่ น ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า
DOU 77