อุบาสก อุบาสิกา : ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย : หน้า 230/270

บทที่ 8 อุบาสก อุบาสิกา : ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย 8.1 อุบาสก อุบาสิกาคือใคร สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ นิโครธารามใกล้พระนครกบิลพัสดุ์ ในแคว้นสักกะ ครั้งนั้นเจ้าศากยะพระนามว่ามหานาม เสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วได้ทูลถามว่า ข้าแต่ พระองค์ผู้เจริญ ด้วยเหตุมีประมาณเท่าไรหนอ บุคคลชื่อว่าเป็นอุบาสก พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนมหานาม เมื่อใดแล บุคคลถึงพระพุทธเจ้าถึงพระธรรม ถึงพระสงฆ์ ว่าเป็นสรณะ ด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้ ชื่อว่าเป็นอุบาสก คำว่า สรณะ แปลว่า ที่พึ่ง หรือ ที่ระลึก เหตุที่เรียกว่า “อุบาสก เพราะนั่งใกล้พระรัตนตรัย” ราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายไว้ว่า อุบาสก คือ “คฤหัสถ์ผู้ชายที่นับถือพระพุทธศาสนาอย่างมั่นคง” ดังนั้นอุบาสกคือ คฤหัสถ์ผู้ชายที่ถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย และผู้นับถือ พระพุทธศาสนาอย่างมั่นคง อุบาสิกา คือ “สตรีผู้ถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ ผู้ถึงพระธรรมเป็นสรณะ ผู้ถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ” อุบาสิกาจึงเป็นคฤหัสถ์ผู้หญิงที่ถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย และผู้นับถือพระพุทธ ศาสนาอย่างมั่นคง กล่าวอีกนัยหนึ่งอุบาสก อุบาสิกา ก็คือ “พุทธศาสนิกชน” หรือชาวพุทธทุกคนซึ่งถึงพระ รัตนตรัยเป็นสรณะคือที่พึ่งที่ระลึกนั่นเอง แต่พุทธศาสนิกชนที่ว่านี้จะต้องเป็นชาวพุทธที่แท้จริง ไม่ใช่เป็น แต่เพียงในนาม คือเป็นเพราะในทะเบียนบ้านเขียนไว้ว่านับถือศาสนาพุทธ แต่พฤติกรรมกลับไม่ใช่ ยังนับถือผีสางนางไม้อยู่ กรณีนี้ไม่ถือว่าเป็นอุบาสก อุบาสิกา 8.2 วิธีการเป็นอุบาสก อุบาสิกา วิธีการเป็นอุบาสก อุบาสิกานั้นไม่ยาก เพียงแค่กล่าวคำขอถึงพระรัตนตรัยว่าเป็นสรณะ คือเป็น ที่พึ่งที่ระลึก ก็ถือว่าได้เป็นอุบาสก อุบาสิกาโดยสมบูรณ์แล้ว ส่วนจะเป็นอุบาสก อุบาสิกาที่ดีหรือไม่ก็ขึ้น 2 - พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต, มหานามสูตร, มก. เล่ม 37 ข้อ 115 หน้า 440-442 * ราชบัณฑิตยสถาน (2525), พจนานุกรม, (ฉบับอิเล็กทรอนิกส์), * สุมังคลวิลาสินี อรรถกถาทีฆนิกาย สีลขันธวรรค, มก. เล่ม 11 หน้า 490. ราชบัณฑิตยสถาน (2525), พจนานุกรม, (ฉบับอิเล็กทรอนิกส์), * ทุติยสมันตปาสาทิกาแปล อรรถกถาพระวินัย, มก. เล่ม 3 ข้อ 634 หน้า 667. 220 DOU บทที่ 8 อุ บ า ส ก อุบาสิกา : ผู้นั่ง ใกล้ พระรัตนตรัย