ข้อความต้นฉบับในหน้า
อยู่กับว่าได้ปฏิบัติตามธรรมของอุบาสก อุบาสิกาดังที่จะกล่าวในหัวข้อ 8.3 ได้ดีเพียงไร อุบาสกชุดแรกใน
ศาสนาของพระสมณโคดมพุทธเจ้าคือ 2 พ่อค้า ชื่อตปุสสะและภัลลิกะ ส่วนอุบาสิกาชุดแรกคือนาง
สุชาดาและอดีตภรรยาของพระยสะ
8.2.1 ปฐมอุบาสกในพระพุทธศาสนา
หลังจากตรัสรู้ได้ไม่นานพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จไปประทับนั่งเสวยวิมุตติสุข ณ ควงไม้ราชายตนะ
(ไม้เกด) สมัยนั้นพ่อค้าชื่อตปุสสะและภัลลิกะ เดินทางไกลจากอุกกลชนบทถึงตำบลนั้น ครั้งนั้นเทพยดา ผู้
เป็นญาติของพ่อค้าทั้งสองได้กล่าวว่า “ดูก่อนท่านผู้นิรทุกข์ พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นี้ แรกตรัสรู้ ประทับ
อยู่ ณ ควงไม้ราชายตนะ ท่านทั้งสองจงไปบูชาพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ด้วยสัตตุผงและสัตตุก้อน การ
บูชาของท่านทั้งสองนั้น จักเป็นไปเพื่อประโยชน์และความสุขแก่ท่านทั้งหลายตลอดกาลนาน”
พ่อค้าทั้งสองจึงถือสัตตุผงและสัตตุก้อนเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วได้ทูลว่า “ขอพระผู้มี
พระภาคเจ้าจงทรงรับสัตตุผง สัตตุก้อนของข้าพระพุทธเจ้าทั้งสอง ซึ่งจะเป็นไปเพื่อประโยชน์เพื่อความสุข
แก่ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายตลอดกาลนาน”
ขณะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงปริวิตกว่า “พระตถาคตทั้งหลายไม่รับวัตถุด้วยมือ เราจะพึง
รับสัตตุผงและสัตตุก้อนด้วยอะไรหนอ
ลำดับนั้นท้าวมหาราชทั้ง 4 องค์ ทรงทราบพระปริวิตกแห่งจิตของพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยใจ
ของตนแล้ว เสด็จมาจาก 4 ทิศ ทรงนำบาตรที่สำเร็จด้วยศิลา 4 ใบเข้าไปถวายพระผู้มีพระภาคเจ้า กราบทูล
ว่า “ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าจงทรงรับด้วยบาตรนี้ พระพุทธเจ้าข้า” พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงใช้บาตรสำเร็จ
ด้วยศิลาอันใหม่เอี่ยม รับสัตตุผงและสัตตุก้อนแล้วเสวย”
ครั้งนั้น พ่อค้าตปุสสะและภัลลิกะ ได้ทูลคำนี้แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าว่า
“ข้าพระพุทธเจ้าทั้งสองนี้ ขอถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าและพระธรรมว่าเป็นสรณะ
ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าจงทรงจำข้าพระพุทธเจ้าทั้งสองว่าเป็น “อุบาสกผู้มอบชีวิตถึงสรณะ
จำเดิมแต่วันนี้เป็นต้นไป”
สาเหตุที่พ่อค้าทั้งสองขอถึงเพียงพระผู้มีพระภาคเจ้าและพระธรรมเป็นสรณะ
แต่ไม่ได้ขอถึง
พระสงฆ์เป็นสรณะ เพราะขณะนั้นพระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้ายังไม่อุบัติขึ้น แม้ “สังฆรัตนะ” คือ
พระธรรมกายละเอียดภายในจะอุบัติขึ้นตั้งแต่วันที่พระโพธิสัตว์ตรัสรู้แล้วก็ตาม
8.2.2 ปฐมอุบาสิกาในพระพุทธศาสนา
หลังจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเผยแผ่พระธรรมคำสอนมาได้ระยะหนึ่ง จนมีผู้บรรลุธรรมเป็น
พระอรหันต์ 7 องค์ รวมทั้งพระพุทธองค์ด้วย พระอรหันต์องค์ที่ 7 คือ พระยสะซึ่งเป็นบุตรของนางสุชาดา
ผู้ถวายข้าวมธุปายาสในวันที่พระโพธิสัตว์ตรัสรู้นั่นเอง
สัตตุก้อนสัตตุผง คือ ข้าวคั่ว หรือ ข้าวตูอันเป็นข้าวที่จัดทำเป็นเสบียงสำหรับเดินทาง
* มโนรถบูรณี อรรถกถาอังคุตตรนิกาย เอกนิบาต, มก.เล่ม 33 หน้า 83-86.
บ ท ที่ 8
อุ บ า ส ก อ บ า ส ก า : ผู้นั่งใกล้ พระรัตนตรัย DOU 221