บุญกิริยาวัตถุและไตรสิกขา : หน้า 169/270

บุญกิริยาวัตถุสามารถจัดเข้าในไตรสิกขาได้ดังนี้ บุญกิริยาวัตถุ ทานมัย 0- สีลมัย ๐ ภาวนามัย -° ไตรสิกขา ศีลสิกขา • จิตสิกขา ปัญญาสิกขา เหตุที่จัดทานอยู่ในปัญญานั้น เพราะว่าในสัมมาทิฏฐิระดับโลกิยะข้อที่หนึ่งคือ มีความเห็นชอบ ว่าการให้ทานมีผล เมื่อมีความเห็นชอบอย่างนี้จึงเป็นเหตุให้บุคคลแต่ละคนให้ทานได้ ซึ่งสัมมาทิฏฐินี้จัดอยู่ ในหมวดปัญญาของไตรสิกขานั่นเอง ส่วนสีลมัยนั้นสงเคราะห์เข้ากับศีลสิกขาได้โดยตรง สำหรับภาวนามัยสงเคราะห์เข้าในจิตสิกขา เพราะจิตสิกขาก็คือการเจริญสมาธิภาวนานั่นเอง ส่วนปัญญานั้นก็เป็นผลที่เกิดจากการเจริญสมาธิภาวนา จะเห็นว่า เมื่อได้ปฏิบัติทาน ศีล ภาวนา ก็เท่ากับว่าได้ปฏิบัติไตรสิกขา หรือมรรคมีองค์แปดไปในตัว บุญกิริยาวัตถุ และ ไตรสิกขานี้เมื่อบุคคลได้บำเพ็ญแล้วจะเรียกว่าได้สร้าง “กุศลกรรม” ทั้งทาง กาย ทางวาจา และทางใจ 2) ความสัมพันธ์ของบุญกิริยาวัตถุกับบารมี 10 ทัศ บารมีก็คือบุญ แต่เป็นบุญที่เข้มข้นมาก กล่าวคือ บุญที่เราทำในแต่ละวันจะค่อย ๆ รวมตัวกัน มากขึ้นเรื่อย ๆ และจะกลั่นตัวเป็นบารมี หรืออีกนัยหนึ่งบารมีคือการสร้างบุญโดยเอาชีวิตเป็นเดิมพัน จึงทำให้ได้บุญที่ได้มีความเข้มข้นกว่าบุญทั่ว ๆ ไป บุญชนิดนี้จึงเรียกว่าบารมี การสร้างบุญกิริยาวัตถุคือทาน ศีล ภาวนาโดยเอาชีวิตเป็นเดิมนั้น เท่ากับว่าได้สร้างบารมีครบทั้ง 10 ทัศไปในตัวดังภาพแสดงความพันธ์ต่อไปนี้ บุญกิริยาวัตถุ บารมี 10 ทัศ ทานมัย ๐- -o ทานบารมี เมตตาบารมี อุเบกขาบารมี สีลมัย 0- 0 ศีลบารมี - ภาวนามัย 0- -0 เนกขัมมบารมี 0 ปัญญาบารมี 4 วิริยบารมี ขันติบารมี สัจจบารมี อธิษฐานบารมี บทที่ 6 พระ ธ ร ร ม : คำสั่ง ส อ น ข อ ง พ ร ะ ส ม ม า สั ม พุ ท ธ เจ้า DOU 159