การปฏิบัติบุญกิริยาวัตถุและบารมี 10 : หน้า 171/270

เหมือนกับการปฏิบัติบุญกิริยาวัตถุ ได้แก่ ทาน ศีล ภาวนา และบุญที่ได้จากการปฏิบัติโลกิยมรรคนี้เมื่อ รวมตัวมากเข้าก็จะกลั่นเป็นบารมี หรือเมื่อปฏิบัติโลกิยมรรคโดยเอาชีวิตเป็นเดิมพัน ก็จะได้บุญที่เข้มข้นมาก และเรียกบุญนี้ว่าบารมีเหมือนกัน ดังนั้นบารมี 10 จึงสงเคราะห์เข้าในโลกิยมรรคได้ และบารมี 10 หรือ โลกิยมรรคนี้เมื่อได้ปฏิบัติมากเข้าก็จะเกิดบุญบารมีเพิ่มมากขึ้นไปตามลำดับ เมื่อเต็มเปี่ยมแล้วในเวลาเจริญสมาธิภาวนาก็จะเข้าถึงโลกุตรมรรคได้ จะบรรลุธรรมเป็นพระอริยบุคคล ระดับต่าง ๆ ได้ และจะหลุดพ้นเป็นพระอรหันต์ในที่สุด ดังนั้นบารมี 10 หรือ โลกิยมรรคนั้น จึงเป็นฐานให้โลกุตตรมรรคนั่นเอง หากบารมีไม่เต็มเปี่ยม แล้วก็ไม่อาจจะบรรลุโลกุตรมรรคขั้นสูงสุดได้ ด้วยเหตุนี้พระโพธิสัตว์ทั้งหลายจึงต้องใช้เวลาสร้างบารมี อย่างน้อยก็ 20 อสงไขยแสนกัป จึงจะตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ 4) ความสัมพันธ์ของมรรคมีองค์แปดกับอุศลธรรม ๆ นักศึกษาบางท่านอาจจะยังสงสัยว่า แล้วอกุศลธรรมต่าง ๆ ได้แก่ กิเลส 3 ตระกูล คือ โลภะ โทสะ โมหะหรืออวิชชา รวมทั้งอกุศลกรรมคือ กายทุจริต วจีทุจริต และมโนทุจริต อยู่ตรงส่วนไหนของ พระไตรปิฎก ความจริงอกุศลธรรมเหล่านี้ก็จัดอยู่ในมรรคมีองค์แปดได้ แต่อยู่ในส่วนที่มรรคจะต้อง ละให้หมด เมื่อละได้หมดแล้ว ก็จะบริสุทธิ์หลุดพ้นเข้าสู่พระนิพพานได้ 6.5 นิสัยปัจจัยสำคัญในการปฏิบัติมรรคมีองค์แปด ในหัวข้อนี้กล่าวถึงความสำคัญของนิสัยต่อการปฏิบัติมรรคมีองค์แปด โดยจะกล่าวมรรคมีองค์ แปดในแง่ของกุศลกรรมที่ทำให้เกิดบุญและบารมี ส่วนกรรมที่ตรงข้ามกับมรรคมีองค์แปดจะเป็นอกุศล กรรมซึ่งจะทำให้เกิดบาป นิสัย หมายถึง ความประพฤติที่เคยชิน คนที่มีนิสัยอย่างไรก็จะทำอย่างนั้นบ่อย ๆ เช่น มีนิสัย รักการนั่งสมาธิ ก็จะนั่งสมาธิอยู่บ่อย ๆ มีนิสัยชอบนินทาคนอื่น ก็จะนินทาคนอื่นอยู่บ่อย ๆ เป็นต้น นิสัย นั้นไม่ว่าจะเป็น “นิสัยดี” หรือ “นิสัยไม่ดี” หากเราไม่ปรับเปลี่ยนก็จะติดตัวเราไปตลอดชีวิตและจะติดตัว ข้ามชาติอีกด้วย ในบางครั้งเราจะได้ยินคำว่า “อุปนิสัย” ซึ่งหมายถึง ความประพฤติที่เคยชินเป็นพื้นมาใน สันดาน' หรือติดตัวมาข้ามชาตินั่นเอง ในพระไตรปิฎกมีตัวอย่างเรื่องอุปนิสัยที่ติดตัวมาข้ามชาติมากมาย เช่น พระปิลินทวัจฉเถระ เป็นต้น แม้จะเป็นพระอรหันต์แล้วแต่ท่านยังพูดกับผู้อื่นด้วยคำว่า “เจ้าถ่อย” เสมอ ซึ่งเป็นเพราะความเคยตัวที่ ติดมาจากภพอื่น การสร้างบารมี 30 ทัศ ได้แก่ ทานบารมี เป็นต้นของพระโพธิสัตว์และพระสาวกก็เหมือนกัน ราชบัณฑิตยสถาน (2525), พจนานุกรม (ฉบับอิเล็กทรอนิกส์) มโนรถบูรณี อรรถกถาอังคุตตรนิกาย เอกนิบาต มก., เล่ม 32 หน้า 428. บ ท ที่ 6 พระ ธ ร ร ม : คำสั่ง ส อ น ข อ ง พ ร ะ ส ม ม า สั ม พุ ท ธ เจ้า DOU 161