พระภิรมณ์ทัศรติกาภาค ๒ – ความหมายและการตีความ : หน้า 97/243

ประโยค – พระภิรมณ์ทัศรติกาแปล ภาค ๒ หน้า ที่ 95 ว่ เป็นธรรมเครื่องโจรของพระอริยะทั้งหลาย คือ พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้าและสาวกของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย สองบทว่า เต มาฆิโร คำว่า คำว่า ผู้ประพฤติไม่ประพทนหล่านั้น เป็นผู้มีความเพียรด้วยอานามทั้ง ๒ อย่าง คือ ด้วยอารมณุปิฐาม กล่าวคือ สมาบัติ ๘, และด้วยลักษณูปิฐาม กล่าวคือ วิสิษฺส มรรคนะผล. บทว่า สตติฏิกา คำว่า เป็นผู้มีความเพียร ซึ่งเป็นไปทาง กายและทางจิต เป็นไปแล้วก็ติดต่อ จำได้แต่คาลเป็นที่อุบายจนถึง การบรรลุพระอรหัต บทพระคาถาว่า นิจจิ ทุพพลภูมิ คำว่า ผู้ประกอบ ด้วยความเพียรเห็นปานนี้ว่า “ผลนี้ได้ อนุปกองพิมบรูได้ด้วย เรียวแรงของบูรพ ด้วยความเพียรของบูรพ ด้วยความมากบาปของ บูรพ ยังไม่บรรลุผลนั้น แล้วหยุดความเพียรเสีย จักไม่มี” (เช่นนี้) ชื่อนั้นมันชื่อว่า เป็นไปแล้วเป็นนิรยเหตุไม่ท้อถอยใน ระหว่าง ในคำว่า ผสมุติ นี้ พึงทราบวินิจฉัย ดังต่อไปนี้:- ๑. สมาบัติ ๘ คือ ปฐมามน ทุติยาม ตติยาม ตุติยาม รวมเรียกว่า รูปสมาบติ ๔, อากาสสมาบัติ ๒ วิญญาณสมาบัติ ๒ อาณาจัญญาณสมาบัติ ๒ เนวสัญญานาสัญญาตนะ รวมเรียว่า อรสมาบติ ๔ ๒. เฉพาะบัณ สมัฎพระมหาสมัญจา กรพระจายาธิญาณวโรส ทรงปล่อยน นบา มาติแปลว่า “ผู้ประกอบด้วยความเพียรเห็นปานนี้ว่า… อันไม่หย่อนใจระหว่าง เป็นไปแล้วนั่นสุด ชื่อว่ากบันมัน” อิ่มมิตหนึ่งแปลว่า ผู้ประกอบด้วยความ บากบั่นมัน คันไมหย่อนใจระหว่างเป็นไปแล้วนั่นสุด ด้วยความเพียรเห็นปานนี้ว่า …… ๓. ส. นี. ๑๒/๑๔.