พระธรรมหัตถุถูกอปเปลีย ภาค 2 - หน้าที่ 108 : หน้า 110/243

ประโยค - พระธรรมหัตถุถูกอปเปลีย ภาค 2 - หน้าที่ 108 บทว่า สฏิโต คือ สมุรณ์ด้วยสติ. บทว่า สุจิสมุตะ คือ ประกอบด้วยการงานทั้งหลาย มี การงานทางกายเป็นต้น อันหาไหมมิได้ คือหาความผิดไม่ได้. บทว่า นิสมุภารโน ได้แก่ใคร่ครวญ คือไตรตรองอย่าง นี้ว่า "ถ้าผลอย่างนี้จังม" เราจักทำอย่างนี้." หรือว่า "เมื่อการงาน นี้อันเราทำแล้วอย่างนี้ ผลอีฉันจั้ม" ดังนี้แล้ว ทำงานงานทั้งวัง เหมือนแพทย์ตรวจฉุกเฉิน (ของโรค) แล้วจึงแก้โรคะนั่น. บทว่า สญญุตตุส คือ สำรวมแล้ว คือ ไม่มีช่อง ด้วย ทวารทั้งหลายมีกายเป็นต้น. บทว่า ธมมวิริน คือ ผู้เป็นกุศลสาร เว้นความโกงต่าง ๆ มีโกงด้วยตรงชั้นเป็นต้น เลี้ยงชีวิตด้วยการงานอันชอบทั้งหลาย มี ทำเนาและเลี้ยงโคเป็นต้น, เป็นธุระชีวิต เว้นเวนาสนกรรมทั้งหลาย มีอรรถกรรมและทุกรรมเป็นต้น เลี้ยงชีวิตด้วยภิกษาจาร โดยธรรม คือโดยชอบ. บทว่า อุปปตุตตุส คือ มีสติไม่เผลอ. บทว่า ยโสภวุตติ คือว่า ยศที่ได้แก่ความเป็นใหญ่ ความมีโอกสมบัติและความนับถือ และที่ได้แก่ความมีเกียรติและ การกล่าวสรรเสริญ ญ่อมเจริญ. ๑. กรรมคือการแสดงหา (ปัจจัย) อันไม่ควร. ๒. กรรมของหมอหรือกรรมคือความ เป็น หมอ. ๓. กรรมของคนรับใช้ หรอกรรมคือความเป็นผู้รับใช้. ๔. การเที่ยว เพื่อภิญา.