พระธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 2 - หน้า 234 : หน้า 236/243

ประโยค - พระธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 2 - หน้า 234 งานนําพิงใจ มีความรักเกิดขึ้น จึงได้กระทำไว้ (ให้เป็นกุศล) ในเรือนของตน [ชายอาจกลายเป็นหญิงและหญิงอาจกลายเป็นชายได้] จริงอยู่ พวกผู้ชาย ชื่อว่าไม่เคยกลับเป็นผู้หญิง หรือพวกผู้หญิงไม่เคยกลับเป็นผู้ชาย ย่อมไม่มี เพราะว่า พวกผู้ชายประพฤติลงในภาวะหลายของชนอื่น ทำกะแล้ว ใหม่ในนรกสนิทเป็นเป็นมาก เมื่อกลับมาสู่ชาติมนุษย์ ย่อมถึงกะเป็นหญิง สิ้น ๑๐๐ อัตราพุทธ ถึงพระอานนทเถระ ผู้เป็นอริสสาวก มีบารมีบำเพ็ญมาแล้วตั้งแสนปี ท่องเที่ยวอยู่ในสงสาร ในอดากหนึ่ง ได้บังเกิดในกระฐชำทอง ทำปรารถนามในนรกแล้ว ด้วยผลกรรมที่ยังเหลือ ได้กลับมาเป็นหญิงบำเพ็ญทำแห่งชายใน ๑๔ อัตราพุทธ ถึงการอภิวาส (เป็นมนุษย์) ใน ๓ อัตราพุทธ ส่วนหญิงทั้งหลาย ทำบุญทั้งหลายมีทานเป็นต้น คลายความพอใจในความเป็นหญิงก็ดีตั้งว่า "บุญของข้าทั้งหลายนี้ ของเป็นไปเพื่อกลับได้อัตภาพเป็นชาย" ทำกะแล้ว ย่อมกลับได้อัตภาพเป็นชาย พวกหญิง ที่มีผิวดั่งทองคำ ย่อมกลับได้อัตภาพเป็นชาย แม้ด้วยอำนาจแห่งการปรนิบัติในสามีเหมือนกัน ส่วนลูกชายเศรษฐีนี้ ยังจัดให้เกิดขึ้นในพระอธ โดยไม่แมบาย จึงกลับได้วะเป็นหญิงในอัตภาพนี้ทันที.