ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค๒ - พระฐัมปทัชฎากับแปล ภาค ๒ - หน้าที่ 137
บิดารู้และจุดได้ การรู้สัตว์เหล่านั้น ไม่ใช่วิสัยของเจ้า (เพราะ)
วิสัยของเจ้า มีประมาณน้อย ส่วนการรู้การเห็นสัตว์ทั้งหลาย ผู้ดูตาและ
เกิดอยู่โดยประการทั้งปวง เป็นวิสัยของพระพุทธเจ้าทั้งหลายเท่านั้น "
ดังนี้แล้ว ทรงแผ่พระรัศมีไปเป็นประิ่งว่า ประทับนั่งอยู่ในที่เฉพาะ
หน้า ตรัสพระคาถานี้ว่า
"เมื่อใดบัณฑิตบรรทมความประมาณด้วยความ
ไม่ประมาณ เมื่อนั้นบัณฑิตนั้น จึงสู้ปัญญา
เพียงดังปราถนา ไม่สร่าโศก ย่อมพิจารณา
เห็นมุ่งมั่นต์ ผู้มีความเศร้าโศก ปราชญ์ย่อม
พิจารณาเห็นคนพลั้งหลายได้ เช่นมนคผู่
ยืนอยู่บนยอดเขา มองเห็นชนะผู้ยืนอยู่บนพื้น
ดินได้เช่นนั้น.""
[[แก่อรรถ]]
บรรดาบทเหล่านั้น นาทว่า นฤติ เป็นต้น คำว่า เมื่ใด
บัณฑิต พอพูนธรรมมิความไม่ประมาณเป็นลักษณะ ไม่ให้โอกาส
แก่ความประมาณ ชื่อว่า ย่อมบรรเทา คืออยบขับไม่ได้ซึ่งความประ-
มาณนั้น ด้วยกำลังแห่งความไม่ประมาณ* เหมือนนำใหม่ ไหลเข้าสู่
สระโบปรณี ยังน้ำเก่าให้กระแสแล้ว ไม่ให้โอกาสแก่สระน้ำเก่าแก่่น
ย่อมบูร คือ ขอบระบายน้ำดังนั้นให้หลานิไป โดยที่สุดของคน
ฉะนั้นนั้นแห, เมื่อบัณฑิตนั้น มีความประมาณอันบรรเทาแล้ว