ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค๒ - พระบริบูรณ์ถูกฉุกเฉลย ภาค ๒ - หน้า ที่ 106
กุมภโมสก. ข้าแต่สมมติเทพ ถ้าสมมติเทพ ทรงเป็นที่พึ่ง ของพระองค์ ก็เป็นการเหมาะดี. พระราชา เป็นได้ซิ ผู้เจริญ ทรัพย์ของย่ำว่าอะไรล่ะ? กุมภโมสก. มี ๕๐ โกฏิ พระเจ้าข่า. พระราชา. ได้อะไร (ขน) จึงควร? กุมภโมสก. เกือบหลาย ๆ เล่มพระเจ้าข่า.
[กุมภโมสกได้รับตำแหน่งเศรษฐี]
พระราชา รับสั่งให้เอาเกือบหลายร้อยเล่มส่งไป ให้รวมทรัพย์ นั่นมา ให้ทำเป็นกองไว้ที่หน้าพระลานหลวงแล้ว รับส่งให้ชาวกรุงราชครูฑ (มา) ประชุมกันแล้ว ครุสาขาว่า "ในพระนครนี้ ใครมีทรัพย์ประมาณเท่านี้บ้าง?" เมื่อท่านราชครูบาบอกว่า "ไม่มีพระเช้า" ครุสาขาว่า "ก็ราคืออะไร แก้เจ็บควร?" เมื่ อพวกนั้นครูว่ า "ทรงทำความยกย่องเก่าแก่ เข้าความ พระเจ้าข่า" จึงทรงตั้งกุมภโมสกนั้น ในตำแหน่งเศรษฐี ด้วยสัณฐานเป็นอันมาก พระราชทานบุตรีของหญิงนั่นแก่เขาแล้ว เสด็จไปส่ง สำนักพระสตดา พร้อมกับเขา ถวายบรรณลงแล้ว ครุพูดว่า "ข้าแต่พระองค์คู่เผือง ขอพระองค์จงทอดพระเนตรบูรณ์นี้ ชื่อว่าผู้มีปัญญาเห็นปานนี้ ไม่มี, เขา แม้มีบัติติ ๔๐ โกฏิ ก็ไม่ทำอาการเย่อหยิ่ง หรืออาการสักขวาแห่งนงตนต์ (กล่าว) เป็นเหมือนคนกำพร้า มุ่งหน้า ๆ ทำการรับจ้าง ที่นอนอันเป็นอยู่ของคนรับจ้าง เลี้ยงชีพอยู่ หมอนั้นรู้ได้ด้วยอุบายชื่อว่า ก็แลกันรู้แล้ว สั่งให้อรีกมา ไต่เสียงให้รับว่ามีทรัพย์แล้ว ให้พนทรัพย์นั่นมา ตั้งไว้