ธรรมะ ประชา: มโหสถบัณฑิต ตอนที่ ๕ : หน้า 371/554

ธรรมะ ประชา มโหสถบัณฑิต ตอนที่ ๕ (พิสูจน์ ชายชู้) ๓๗ จากนั้นก็ให้พาคนทั้งสามไปรออยู่ ณ ที่แห่งหนึ่งห่างจากที่วินิจฉัย และให้อยู่แยกกันคนละแห่ง โดยเรียกนายทีมปิฏฐิเข้ามาก่อน เมื่อมาถึงก็ทําการไต่สวน เมื่อทีฆปิฏฐิถูกถามชื่อภรรยา ตัวเองยังไม่เคยถามชื่อ ของนาง จึงตอบส่งเดชไป เมื่อถามถึงชื่อของพ่อแม่ฝ่ายหญิงก็ อึ้งอยู่ครู่หนึ่ง แล้วตอบโกหกไป มโหสถให้บริวารคนหนึ่งจด ถ้อยคำของทีฆปิฏฐิไว้เป็นหลักฐาน แล้วให้เขาออกไปรอข้างนอก จากนั้นให้เรียกโคฬกาฬเข้ามาถามทํานองเดียวกัน โคฬกาฬ ตอบได้โดยไม่อ้าอึ้ง มโหสถรู้ได้ทันทีว่าเป็นสามีตัวจริง แต่ให้คน จดชื่อไว้ แล้วให้ออกไปรออยู่ที่เดิม จากนั้นได้เรียกให้นางทีฆตาลาเข้ามาถามถึงชื่อของ สามีและบิดามารดาของนาง นางตอบโกหกมโหสถตามที่นึกชื่อได้ หลังจากการไต่สวน มโหสถจึงลงความเห็นว่า “ไม่น่าจะเป็นไปได้ วิสัยหญิงชายที่เป็นสามีภรรยากันต้องรู้จักวงศ์สกุลของแต่ละฝ่าย แสดงว่านางทีฆตาลาคิดจะนอกใจสามีจึงโกหก ส่วนนายทีฆ ปิฏฐินั้นไม่รู้จริงจึงโกหก ฉะนั้นนายโคฬิกาฬก็คือ สามีของนาง ทีฆตาลาอย่างแน่นอน” ทีฆปิฎฐิหมดทางที่จะโต้แย้ง ยอมสารภาพว่าตัวเองเป็น ตัวปลอม โคฬกาฬจึงได้ภรรยาของตนคืนมา ด้วยการวินิจฉัย อันเที่ยงธรรมของมโหสถกุมาร โคฬกาฬดีใจกล่าวชมมโหสถว่า