ธรรมะเพื่อประชามโหสถบัณฑิต ตอนที่ ๑ : หน้า 422/554

ธรรมะเพื่อประช มโหสถบัณฑิต ตอนที่ ๑ ๑ ( ส น อ ง ราชกิจ) ๔๒๑ เมื่อราชบุรุษขึ้นไปบนต้นไม้ได้พบดวงแก้วมณีอยู่ในรังกา ตามที่มโหสถบัณฑิตบอกไว้จริงๆ พระราชาทรงชื่นชมโสมนัส มาก ถึงกับพระราชทานสร้อยมุกดาหาร เครื่องประดับพระศอ ของพระองค์ให้มโหสถ พร้อมทั้งพระราชทานสร้อยมุกดา มากมายให้กับเด็กผู้เป็นบริวารของมโหสถ เหตุการณ์ครั้งนั้น ทําให้ชื่อเสียงของมโหสถเริ่มเป็นที่ประจักษ์ต่อมหาชนกันถ้วนหน้า ว่าเป็นผู้มีปัญญาเลิศกว่าท่านอาจารย์เสนกะมากมายนัก วันหนึ่ง พระเจ้าวิเทหราชเสด็จไปพระราชอุทยานพร้อม ด้วยมโหสถบัณฑิต มีกิ้งก่าตัวหนึ่งอยู่ที่ต้นไม้ มันเห็นพระราชา เสด็จมา ก็ลงจากต้นไม้หมอบอยู่ที่พื้นดิน พระราชาทอด พระเนตรเห็นกิริยาของกิ้งก่าแล้วอดสงสัยไม่ได้ จึงตรัสถาม มโหสถบัณฑิต ครั้นทรงทราบว่า กิ้งก่าตัวนี้ลงมาถวายความ นอบน้อม จงรักภักดีต่อพระองค์ จึงมีพระเมตตาอยากมอบของ ที่ระลึกให้มัน มโหสถกราบทูลแนะนำว่า ควรจะให้มันได้กินเนื้อ เป็นประจำทุกวัน สมกับที่มันมีความเคารพนอบน้อม ตั้งแต่นั้น เป็นต้นมา กิ้งก่าจึงได้กินเนื้ออย่างดีมีราคาถึงครึ่งมาสก เมื่อถึง วันอุโบสถซึ่งชาวเมืองไม่ฆ่าสัตว์ ราชบุรุษหาเนื้อไม่ได้ จึงเจาะ เหรียญครึ่งมาสก เอาด้ายร้อยผูกเป็นเครื่องประดับที่คอมัน เมื่อกิ้งก่าได้เหรียญแค่ครึ่งมาสกเท่านั้น ก็ทำตัวประหนึ่ง