ข้อความต้นฉบับในหน้า
ธรรมะเพื่อประชา
มโหสถบัณฑิต ตอนที่ ๑๙ (แก้ปัญหาเทพ)
៤៨៦
ไม่ได้ไปตลาด ครั้นแม่มาพบเข้าก็โมโหจึงฉวยไม้เรียวไล่ตี ส่วน
ลูกชายเห็นแม่ถือไม้เรียวมาหาตนก็รีบวิ่งหนี คุณแม่วิ่งไล่ไม่ทัน
ก็ด่าว่าบริภาษลูกชายที่ไม่ยอมเชื่อฟังราวกับจะให้ไปตาย แต่ถึง
อย่างไรก็ตาม แม้ปากจะบ่นด่าว่าร้ายบริภาษลูกชายอย่างไร
แต่จิตใจก็ยังคงเปี่ยมล้นไปด้วยความรัก ความปรารถนาดีไม่อยาก
ให้ลูกไปตายจริงๆ อย่างที่ว่า”
พระราชาฟังคำตอบแล้ว รู้สึกปลื้มปีติโสมนัส และก็
ตรัสถามเทพปัญหาข้อที่ ๓ ว่า “คน ๒ คนกล่าวคู่กันด้วยค่า
ไม่จริง ทักท้วงกันด้วยคำเหลาะแหละ แต่บุคคลทั้งสองนั้นก็ยัง
เป็นที่รักของกันและกัน เทวดาได้กล่าวปริศนาธรรมนี้โดยหมาย
เอาใคร” มโหสถทูลแก้ว่า “เทพปัญหาข้อนี้หมายเอาคู่สามีภรรยา
เมื่อใดสามีภรรยาอยู่ด้วยกันในที่ลับหลับตา ก็ล้อเล่นกันด้วย
ความเสน่หาตามความยินดีของชาวโลก และกล่าวคู่กันด้วยค่าที
ไม่เป็นจริง ท้วงติงกันเล่นด้วยคำเหลาะแหละ แต่ในความเป็นจริง
ภรรยาสามีทั้งคู่กลับมีความรักต่อกันไม่อยากพลัดพรากจากกัน”
พระราชาได้ตรัสถามเทพปัญหาข้อสุดท้ายว่า “บุคคล
นําข้าว นํ้า ผ้า และเสนาสนะไป ไม่เคยคืนแก่ผู้เคยให้ แต่บุคคล
เหล่านั้นก็ยังเป็นที่รักของผู้เป็นเจ้าของอยากทราบว่าเทพปริศนา
นี้หมายถึงใคร” มโหสถได้อธิบายว่า “ปัญหานี้เทวดาหมายเอา
สมณพราหมณ์ผู้ประพฤติธรรม เป็นธรรมเนียมของโลกว่า