ประวัติศาสตร์คัมภีร์ปฏิบัติธรรม : หน้า 48/374

ในแง่ประวัติศาสตร์ของคัมภีร์นี้ คือลิส which เป็นแหล่งที่พบบัมภีร์ตั้งอยู่ในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือของเอเชียกลาง70 ซึ่งนักวิชาการบางท่านกล่าวว่าเป็นดินแดนที่ไม่เคยพบคัมภีร์มหายานเลย คัมภีร์นี้ทั้งหมดเป็นของสรรพสิ่งวิถีทางบรรยายเนื้อหาการปฏิบัติที่ปรากฏในคัมภีร์นี้ ก็ตรงกับที่สอนกันอยู่ในแวดวงสรรพสิ่งวัดแห่งแรกเมื่อตรีด้วย ทำให้นักวิชาการผู้ถอดความคัมภีร์โบราณนี้ลงความเห็นว่า เป็นคัมภีร์ปฏิบัติธรรมของสรรพสิ่งวัดนั่นเอง แตกระนั้นยังมีนักวิชาการบางท่านเห็นว่า มีคำสอนบางอย่างคล้ายคลึงกันของมหายาน จึงนำเสนอว่า น่าจะเป็นของมูลสรรพสิ่งวัตถามากกว่า เพราะน่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของมหายาน แต่ไม่ว่าจะเป็นกรณีใดก็ตาม ยังไม่มีนักวิชาการคนใดเลยที่รู้ว่าคัมภีร์นี้เป็นของมหายาน คัมภีร์ปฏิบัติธรรมนี้อาจเป็นรอยต่อที่ชัดเจนระหว่างมหายานกับนิยายหลักดังเดิมก่อนการแยกเป็นมหายาน71 และหากเป็นของมูลสรรพสิ่งวัตถาจริง นักวิชาการบางท่านให้ความเห็นว่ามูลสรรพสิ่งวัตถาได้เก็บรักษาหลักการที่เป็น “แกนกลางสากล” ซึ่งใช้เหมือนๆ กันทุกนิยายเอาไว้ ภัทรปาลสูตร72 ตัวคัมภีร์ค้นพบใกล้โขดตาน ซึ่งคาดว่าน่าจะเป็นที่ ขันติวิ73 ในบริเวณแหล่งน้ำโดโมโกกลางทะเลทราย74 เขียนเป็นภาษาสันสกฤตแบบผสมด้วยอักษรครุฑตัวตรงของอินเดีย75 คัมภีร์มีอายุราวกลางพุทธศตวรรษที่ 12-14 เนื้อหาในชั้นส่วนคัมภีร์สนสกฤตที่พบเป็นข้อความบางส่วนที่กล่าวถึง “สมาธิ” และอานิสงส์บำปาประกร โดยไม่มีข้อความระบุว่า “สมาธิ” คืออะไร but เมื่อศึกษาแล้วพบ