หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 143/374

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับรวบงานวิจัยโดยอ้อ คานาธรั นักวิชาการจัดไว้คามะเป็นคำสอนดั้งเดิมที่ยังเหลืออยู่ของพระพุทธ ศาสนาสาขานิกายต่างๆ ในยุคต้นๆ มี สรรวกสิวัตรามหาสงิษะ และธรรม คุปตะ เป็นต้น อาคะจึงเป็นกลุ่มคัมภีร์หรือพระสูตรที่สมควรแก่การค้นคว้า ร่องรอยธรรมภายในอีกกลุ่มหนึ่ง ในการค้นหาร่องรอยธรรมภายในจากคัมภีร์อคามะต่างๆ ได้ใช้ต้นฉบับ ภาษาจีนคือพระไตรปิฎกฉบับไทโช (Taisho) ของมหาวิทยาลัยโตเกียวเป็นหลัก จากการศึกษา ของ ดร.ชัยสิทธิ์ สุวรรณวรากุล พบว่าคัมภีร์อคามะได้กล่าวถึง คำว่าธรรมภายในทั้งสิ้น 11 ที่ คือพบใน ทรีญามะ 2 ที่ สังยิตตาค 2 ที่, เอโกตรามะ 7 ที่138 ซึ่งอาจยกตัวอย่างความหมายของคำว่าธรรมภายในจาก พระสูตรในกลุ่มคัมภีร์อคามะได้ดังนี้ **ทีรมาคะ มหาปริณิพพานสูตร No. 2**139 มหาปริณิพพานสูตรเป็นพระสูตรที่จับความเมื่อพระพุทธองค์ใกล้เสด็จ ดับขันธปรินิพพาน ข้อความที่มาบเป็นข้อความที่ตรัสแก่พระอนุรุษว่า ด้วยคุณสมบัติของพระอริสาวก พระสงค์สาวกเป็นผู้ปฏิบัติเป็นผู้มีความเป็นอยู่ อย่าง สงบสุขปราศจากคำเยินยอ ได้รับสุลผลของการปฏิบัติสุดารัล พันธ์และถึงพร้อมด้วยธรรมภายในซึ่งเป็นที่นิ่ง ทั้งพระเณร และ พระนวกะ ได้แก่ โสดาบัติติมรรค โสดาบัติมผล สกิทาคามิมรรค สกิทาคามิมผล อนาคามิมรรค อนาคามิมผล อรหัตมรรค อรหัตมผล เป็นบรรลุเป็นบัณฑิต เป็นพระสงค์สาวกของพระผู้มีพระภาค