การรู้แจ้งของพระอัญญโกณฑัญญะเกี่ยวกับธรรมกาย : หน้า 182/374

บรรลุถึงธรรมกาย พระอัญญโกณฑัญญะได้เห็นธรรมกายก่อน มีตาเห็นธรรมแล้วเห็นด้วยตาธรรมจัญู เห็นด้วยตาธรรมกายที่ปรากฏจากสัมภาระอันเห็นชัดดีเด่ย การรู้แจ้งในการเกิดดับดังกล่าวเทียบได้กับสัญญาณที่ 9 ในทศพลญาณ (จตุปาปญาณ) ที่ได้บรรยายไว้ในคัมภีร์พระธัมมยาต จากข้อความตัวอย่างต่าง ๆ ข้างต้นพระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนีได้กล่าวถึงรู้แจ้งธรรมมะหลายประการด้วยธรรมกายซึ่งหมายถึงธรรมจัญู ความสัมพันธ์ระหว่างธรรมกายและสัญญาณแจ้งนั้น ปรากฏอยู่ในบทธรรมเทศนาของท่านว่า เมื่อท่านขึ้นไปเป็นพระพุทธเจ้าแล้ว ตายของท่านก็มีเหมือนเราเช่นนี้ ตารธรรมกาย มีญาณของธรรมกาย...พลังกายธรรมมันฉันวิปัสสนา ตาพระพุทธเจ้านี้เห็นบุญคุณทั้ง 5 เป็น อนิจัง ทุกขัง อนุตตา แท้ ๆ เห็นจริง ๆ จง ๆ อย่างนั้นละ เห็นแท้ทีเดียวเห็นชัด ๆ ไม่ได้เห็นด้วยตาเปล่าในภาพ เห็นด้วยตาธรรมกาย รู้ด้วยญาณธรรมกาย เหนื่ออย่างนี้แลเห็นด้วยตาของพระตถาคตเจ้า รู้ด้วยญาณพระตถาคตเจ้า เหนืออย่างนี้แหละเห็นด้วยตาของพระตถาคตเจ้า รู้ด้วยญาณของพระตถาคตเจ้า ธรรมกายวันนี้เป็นตัวของพระตถาคตเจ้าเดียว ไม่ใช่อื่น เห็นชัดอย่างนี้ สรุปได้ว่าธรรมกายเป็นภายในรู้แจ้งซึ่งเห็นโดยธรรมภายในหรือธรรมจัญู และรู้ด้วยญาณ วิชชาธรรมกายและคัมภีร์พระธัมมยาตมีหลักการเช่นนี้ตรงกัน