หลากฎธรรมในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 277/374

หลากฎธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับรวมงานวิจัยโดยย่อ ในส่วนของวิชาชาญธรรมภายนันแม้ว่าจะได้รบูอย่างชัดเจนว่าผลการปฏิบัติจะได้ธรรมภายขนาดต่าง ๆ ซึ่งจะกว้างใหญ่ขึ้นเมื่อได้ผลในระดับสูงขึ้น แต่กระนั้นพระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนีนี้ได้กล่าวขยายความไว้ว่า ผู้ที่ได้ธรรมภายจะได้ธรรมปรากฏอยู่ประจำตัว และธรรมนี้เองจะว่างไสวเหมือนดวงอาทิตย์ ธรรมมีหลายดวงมีความแตกต่างกันสว่างมากบ้างน้อยบ้าง เรื่องนี้พระองค์ทรงรับสั่งในเรื่องธรรมว่า ทิฏฐธรรมสุขวิหาริ ธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขในปัจจุบันตนตาเห็น ธรรมที่บังเกิดปรากฏอยู่กับตัวนะ พวกมีธรรมมายมีธรรมปรากฏแก่ตัวเสมอ พวกไม่มีธรรมายนๆ จะปรากฏธรรมสักครั้งหนึ่ง ธรรมที่ปรากฏขึ้นน่าประจำตัวเชียวนะ ติดอยู่กับใจของบุคคลนั้น สว่างไส ถ้าปฏิบัติได้ดีๆ เหมือนดวงอาทิตย์ในกลางวันเชียวนะ แม้จอยู่เสมอ แต่ว่าจะน่ำต้องจดอยู่กับธรรม ถ้าไม่จดอยู่กับธรรมหรือธรรมไม่ติดอยู่กับใจจะก็ความสว่างนั้นก็หายไปเสีย เหมือนอย่างตามประทับในเวลาลากกลางวัน ประทับอย่างอ่อนๆ ความสว่างก็ยัง ประทับนั่นขยายออกไป ความสว่างก็ขยายออกไป อย่างนั้นแหละฉันใด ธรรมก็มีหลายดวง ส่องต่างกัน อย่างนั้นเหมือนกัน พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนทสุรี) มิได้กำหนดชัดเจนถึงขนาดความสว่างตามลำดับความสำเร็จอยุ่ในคัมภีร์อธธรรม แต่ผู้ที่มีธรรมปรากฏขึ้นประจำตัวหรือผู้ที่ได้ธรรมภายทั้งหลาย ย่อมหมายถึง