หลักฐานธรรมในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 251/374

หลักฐานธรรมใดในคัมภีร์พุทธโบราณ ฉบับรวมงานวิจัยโดยอิ จากข้อความที่ยกมาของวิชาชญธรรมกล่าวว่ากายมนุษย์ละเอียดต้องเข้าไปในดวงธรรมที่ทำให้เป็นกายมนุษย์ เอาใจหยุดนั่งที่ดวงธรรมนัน และเอากรอบของบิดามารดาหล่อเลี้ยงเป็นกายภายนอกซึ่งเป็นกายมนุษย์ แด่ธรรมหรือดวงธรรมนันอยู่ภายใน กล่าวคือมนุษย์มีดวงธรรมอยู่ภายในกาย ตั้งอยู่ที่ศูนย์กลางกายบริเวณสะดือ ดวงธรรมนันคืออะไร พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี กล่าวว่า ดวงธรรมนันเป็นที่ร่วมของพระไตรปิฎก คือพระวินัยปิฎก พระสุตตันติปฎก และพระรมย์ฏิบฎีปฎก รวมแปลดิ่นสีพันพระธรรมขันธ์ สำหรับการสลับนามธรรม เป็นรูปธรรมและรูปธรรมนับเป็นนามธรรมนัน ตัวอย่างที่อาจช่วยให้เห็นจริง คือหลักการของศาสนาพุทธเกี่ยวกับการัตบาตรและการอุทิศส่วนกุศล การนำอาหารหรือสิ่งของซึ่งเป็นรูปธรรมตับตรหรือถ่ายแผ่พระสงฆ์ สามารถเปลี่ยนเป็นบุญอันเป็นนามธรรมได้ อีกทั้งสามารถอุทิศส่งบุญที่เกิดขึ้นซึ่งเป็นนามธรรมให้แก่ผู้อื่นลับ โดยเปลี่ยนเป็นรูปธรรมแก่ผู้อื่นในต่างภาพได้ เช่น กรณีพระเจ้าพิมพิสารอุทิศส่วนกุศลให้พระธุดิที่เป็นเปรตให้พันจากความหิวโหย หรือกรณีพระสาริฐตรทำบุญถวายสิ่งของแก่คุณสงแล้วอุทิศส่วนกุศลให้เปรตมาตราดในอดีตชาติ เปรตต่างๆ นี้ได้รับการอุทิศบุญซึ่งเป็นผลให้ได้รับข้าวน้ำเครื่องนุ่งห่มเป็นทิพย์ ในมุมมองของผู้ปฏิบัติสมาธินั้น การเห็นคำสอนแปลมิ่งสิ่งพันพระธรรมขันธ์เป็นดวงธรรมจึงอยู่ในลักษณะการสลับนามธรรมเป็นรูปธรรมและรูปธรรมกลับเป็นนามธรรมตามที่ยกเป็นตัวอย่างข้างต้น คงมีทีพระญาณคสินบรรยายการพัฒนาเป็นรูปธรรในคฤธ มรดา โดยกล่าวว่าเป็นพุทธธิบายที่มีแก่พระอานนท์ว่า “ลูกนันชื่อว่า พระธรรม”