ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - พระธรรมปิฎกฉบับภาษาแปล ภาค ๑๙ - หน้าที่ 67
๒. เรื่องภิกขุอุปัคคีย์* [๑๕๕]
[ข้อความเบื้องต้น]
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเวฬคฤห์ ทรงปรารภภิกขุอุปัคคีย์ ศราสะธรรมเทศนาว่า "น เตน ปณฺฑิโต โท" เป็นฉัน.
[ภิกขุอุปัคคีย์กล่าวว่าโรงฉัตรให้อนุกุล]
ได้ยินว่า ภิกขุเหล่านั้น เที่ยวทำโรงฉัตรให้อนุกุล ในวัดบ้าง ในบ้านบ้าง ครับวันหนึ่ง ภิกขุทั้งหลาย ถามภิกขุหนุ่มและสามเณร ผู้ทำฉัตรกิจในบ้านแล้วว่า "ท่านผู้มีอายุ โรงฉัตรเป็นเช่นไร?"
ภิกขุหนุ่มและสามเณร ตอบว่า "อยากถามเลย ขอรับ, พวกภิกขุ"
ภิกขุอุปัคคีย์ กล่าวว่่า "พวกเราหละเป็นผู้จาด, พวกเราบังอาจติ จักประหารภิกขุเหล่านี้" โปรดมาหาเถิดทีเถอะ แล้วนอกจากไป แล้วบรรดาพวกกระผมโปรยหยากเยื่ออยู่ ทำโรงฉัตรให้อนุกล." ภิกขุ ทั้งหลาย ไปสำนวนพระศาสนาแล้ว กราบนฤความนนั้น.
[ลักษณะบัณฑิตและไม่ใช่บัณฑิต]
พระศาสดา ตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย เราไม่เรียกคนที่พูดมาก เขียนเป็นผู้นิยมว่า 'เป็นบัณฑิต,' แต่เราเรียกคนที่มีความเก่ง ไม่ มิวา ไม่มีภัยเลยว่า "เป็นบัณฑิต" ดังนี้แล้วตรสพระคาถานี้ว่า :-
* พระมหาเกยม ป. ช. ๑๙ วัดมหาธาตุ แปล.