พระธัมปิฏกฉบับแปล ภาค ๑๓ - ความทุกข์และการหมดจด : หน้า 100/254

ประโคด - พระธัมปิฏกฉบับแปล ภาค ๑๓ - หน้าที่ 98 ทั้งปวงเป็นทุกข์; เมื่อนั้น ย่อมหน่ายในทุกข์, ความหน่ายในทุกข์นั้น เป็นทางแห่งความหมดจด." [[แก้อรรถ]] บรรดาบทเหล่านั้น บอกว่า ทุขา ความว่า ชื่อว่าเป็นทุกข์ เพราะอรรถว่าสุภขับบิ๊บกัน. บทที่เหลือ ก็เช่นกับบทอันนี้ในก่อนนั่นและ. แม้ในพระคาถาที่ ๓ ก็มีเช่นนั้นเหมือนกัน. ก็ในพระคาถาที่ ๓ นี้พระผู้พระภาคเจ้า ทรงทราบความที่กิฏิภูหล่านี้เป็นผู้ตามประกอบแล้ว ในอันคำหนดสังขารโดยความเป็นอนัตตา ในกลางก่อนอย่างสิ้นเชิงแล้ว ก็ว่า "ภิทูทั้งหลาย นั้นแม้ขังปวงเป็นอนัตตาแท้ เพราะอรรถว่าสาไม่เป็นไปในอำนาจ" ดังนี้แล้ว จึงตรัสพระคาถานี้ว่า:- "เมื่อใด บัณฑิต ย่อมเห็นด้วยปัญญาว่า 'ธรรม ทั้งปวงเป็นอนัตตา; เมื่อนั้น ย่อมหน่ายในทุกข์, ความหน่ายในทุกข์นั้น เป็นทางแห่งความหมดจด." [[แก้อรรถ]] บรรดาบทเหล่านั้น สองว่า สุภเท ธมมา พระผู้พระภาคทรงประสงค์เอาขันธ์ ๕ นี้เอง.