พระพุทธปฏิจจสมุปบาท ภาค ๓ - หน้าที่ 198 : หน้า 200/254

ประโยค - พระพุทธปฏิจจสมุปบาท ภาค ๓ - หน้าที่ 198 เศร้าหมอง, พรรดรรยิที่ละลึกด้วยความรังเกียจ, กรรมทั้ง ๑ อย่างนั้น ย่อมไม่มีผลมาก. หากว่าบุคคล พึงทำ (กรรมจิต) ควรทำกรรมมัน (จริง), ควรบำบัดทำกรรมมันให้มัน; เพราะว่สมธรรม เครื่องจะเว้นที่ย่อยย่อน ยิ่งเกลีฤษจึงลอง." [แก่อรรถ] หญิงที่มีมชนิดใดชนิดหนึ่ง โดยที่สูญเสียในตลก คือง่า กุสโล ในพระคาถานั้น หญิงคนนั้น ผู้ใด่อบมิ ย่อมตามมาด คือ ย่อม แกลมมือของผู้นั้น ฉันใด; แม้คุณเครื่องเป็นสมณะกล่าวคือสมธรรม ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ชื่อว่าอบุคคลอุปูลลลมิ เพราะความเป็นผู้มี ศีลขาดเป็นต้น. บทพระคาถา นิรยปลุกป่กฏิ ความว่า ย่อมให้คิดในนรกล., บทว่า สลีลิ ได้แก้ การงานไร ๆ ที่บุคคลทำ ทำให้เป็นกร ยึดถือไว้หย่อม โดยทำละหลวม. บทว่า สงกิลูธิ์ ความว่า ชื่อว่า เศษรามองเพราะการเที่ยว ไปนอบโอ เกิยแพทยเป็นต้น. บทว่า สงฺกสุรํ ได้แก้ พิษเริดด้วยความสงสัยทั้งหลาย คือ เห็นสงฆ์แม่ที่ประชุมกันด้วยกิจอย่างใดอย่างหนึ่ง ในบรรดากมี จ ด้วยอุปโสตเป็นต้น แล้วรลิดด้วยความสงสัยของตน คือ รังเกลียว ได้ แก้ระแวงอย่างนี้ว่า "ภิกขูลานี้ ทราบความประพฤติของเรา มี ประสงค์จะยกวัตถุเรากริ่งประมณฑ์กันแน่แท้".