การทำความดีและความสุขในชีวิต : หน้า 239/254

ประโยค - พระอุ้มปทุมถุงกาจแปล ภาค ๓ - หน้าที่ 237 เที่ยวอาริไปนอารมณ์ต่าง ๆ ตลอดกาลนาน ชื่อว่าความสุขดี ย่อมไม่มีแก่บุคคลผู้นั้นมองไปได้ เพราะฉะนั้น บุคคลจึงควรทำความเพียรในความดี เหมือนนายตากาดารย์ทำความพยายามในการบ่มช้างบ่มมันด้วยฉะนั้น" แล้วคร่สพระอาคุณว่า:- "เมื่อก่อน จิตนี้ได้เที่ยวอาริไป ตามอาการที่ปรากฏ ตามอารมณ์ที่ใคร (และ) ตามความสุขาว วันนี้ เราก็อาริด้วยโภคสมาลิการะหนึ่งนายความช้างงามช้างที่ชับมันจะนั้น." [[แก้อรรถ]] เนื้อความแห่งพระอาคุณว่า: ก่อนแต่จนี้ชื่อว่าจิตนี้ที่เยือ อาริไปในอารมณ์ทั้งหลายรูปเป็นต้นตลอดกาลนาน ชื่อว่าตามอาการที่ปรากฏด้วยสามารถแห่งอารมณ์ แห่งกิเลสทั้งหลายมีรากเป็นต้น อันเป็นเหตุปรากฏ ชื่อว่า (เที่ยวไป) ตามอารมณ์เป็นที่ใดก็ด้วยสามารถแก่ความอารมณ์เป็นที่เกิดความใคร่แห่งจิตนี้นักแหละ ชื่อว่า ตามความสงบ เพราะเมื่อมันที่มีอารมณ์ใด ความสุขจึงมี ก็เที่ยวไปด้วยอารมณ์นั้น ๆ เพราะเมื่อมันที่ชั่วอาริใด ความสุขจึงมี ก็ เทียวไปด้วยอารมณ์นั้น ๆ. วันนี้ เราก็อาริด้วยโภคสมาลิการะ คือตั๊กไม่ยอมให้มันก้าวล่วงได้ เหมือนนุ่งรููปผู้บูญไว้ (ในมือ) ผู้ตอบ คือนายหัตถาจารย์ ผมช้างชมมัน คือตกมันไว้ว่าจะขอเนั้น. ในกาลบรรเทศา ธรรมกสิัยได้รับแต่เทวาเป็นอันมาก ผู้เข้าไปเพื่อสกัดธรรมพร้อมกับพระอาสน์. ก็นั่นผู้เฒ่านั้น เรียนพระ-