การฝึกตนเพื่อการเข้าถึงพระนิพพาน : หน้า 220/254

ประโยค - พระอีบมปทุปถูกแปลง ภาค ๓ - หน้าที่ 218 อาจไปสู่สถานที่ไม่เคยไปได้; เพราะฉะนั้น เธองฝึกตนเท่านั้น, เธอ จะต้องการอะไรด้วยการฝึกสัตว์พาหนะเหล่านั้น" และบรรลุพระคาถา นี่ว่า :- "กุญแจพิสูจน์ไปสู่ที่ยงไม่เคยไปด้วยยานเหล่านี้ เหมือนคนผู้ฝึก (ตน) แล้ว ไปสู่ที่ยง ไม่เคยไปได้ด้วยตนที่ฝึกแล้ว ทรมานดีแล้วนั่น ไม่ได้." [แกี่รถ] พระคาถานั้น มีความว่า กุญแจอะไร ๆ พึงไป ถึงที่คือพระ นิพพาน ที่นบว่างไม่ได้ไป เพราะความเป็นที่สุดที่ตนยังไม่เคยไป แม้ โดยที่สุดด้วยความฝัน ด้วยนานทั้งหลาย มีนามคือช้างเป็นต้นเหล่านี้ได้, เหมือนบุคคลผู้ฝึก (ตน) แล้ว คือผู้หมดพอค มีปัญญาไปสู่ที่ยง ไม่ได้ไปแล้วนั่น คือนับถึงภูมิแห่งท่านที่ฝึก (ตน) แล้ว ด้วยตน ที่ฝึกแล้ว ด้วยการฝึกอันริในส่วนเบื้องต้น ทรมานดีแล้ว ด้วย อธิษฐานภาวนาในส่วนเบื้องหลัง ฉะนั้นก็หามได้; เพราะฉะนั้น การ ฝึกตนเท่านั้น จึ่งประเสริฐสำหรับเธอ. ในกลางเทศนา ชนเป็นอันมาก บรรลุอริยผลทั้งหลาย มี โสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนั้นแล. เรื่องกุญแจย่อมเป็นความช่าง จบ.