ลักษณะบุคคลผู้ตั้งอยู่ในธรรม : หน้า 66/254

ประโคง - พระอัครมปฏิสังขรณ์แปล ภาค ๑ หน้า ที่ 64 [ลักษณะบุคคลผู้ตั้งอยู่และไม่ตั้งอยู่ในธรรม] พระศาสดา ตรัสว่า "ภิกษัทั้งหลาย พวกเขาหามาด้วยวินิจฉัยเป็นผู้ถูกอกเป็นจิตเป็นดำ ตัดสินความโดยผลผลัน ไม่ชื่อว่าเป็นผู้ตั้งอยู่ในธรรม ส่วนพวกที่ใส่วนความผิดแล้ว ตัดสินความโดยละเอียดลออ ตามสมควรแก้วความผิดนั้นแหละ เป็นผู้ชื่อว่าดังอยู่ในธรรม" ดังนี้แล้ว ได้ตรัสพระกาถาเหล่านี้ยาว่า :- "บุตรไม่ชื่อว่าตั้งอยู่ในธรรมเพราะเหตุที่นำผลไป โดยความผุนผลั่น ส่วนผู้ได้เป็นบัณฑิต วิจัยฉ คดีและไม่ใช่คดีทั้ง ๒ ย่อม่นบุคคลเหล่าอื่นไป โดยความละเอียดออ โดยธรรมำาเสมอ ผู้ นันอัตธรรมคุตรงแล้ว เป็นผู้มีปัญญา เรากล่าวว่า "ตั้งอยู่ในธรรม." [แก้ธรร] บรรดาบทเหล่านั้น กล่าวว่า เตน แปลว่า เพราะเหตุเพียงเท่า นันเอง. ทมมุจโจ ความว่า บุคคลผู้ตั้งอยู่ในธรรมเครื่อง วิจฉัย ที่พระเจ้าแผ่นดินทั้งหลายจะทรงกระทำด้วยพระองค์ไม่ เป็นผู้ชื่อว่าตั้งอยู่ในธรรม. บทว่า ยัน แปลว่า เพราะเหตุใด. บทว่า อุตุ ความว่า ซึ่งคดีที่หยั่งลงแล้วอันควรตัดสิน ส่องบทว่า สถา นย ความว่า บุคคลผู้ตั้งอยู่ในคดี มินิทากาคดีเป็นต้น ตัดสินโดยผลผลัน คือโดยกล่าวเท็จ. อธิบายว่า