มังคลดึกฺขา : หน้า 11/239

ประโยค ๕ - มังคลดึกฺขา. หน้า ๑๑ บิดา แก้ไขไว้ว่าขอรับผู้รับใช้กุม ยกลพระราชา และแก้วพิโร บ ควร เพราะว่า เมื่อส่วนเลิศอันกุฎีบต้องแล้วให้ พระราชาและพวกโจก ย่อมทำความฉิบหายบ้าง ให้ลากความคืบชีวิตบ้าง เมื่อส่วนเลิศอันกุฎีบ มิได้บิดต้องให้ไป พระราชาและโจกเหล่านี้น้อมฟังใจ. ก็คำบทำ อามิสปฏิสันถารนี้ ควรแสดงเรื่องทั้งหลายมีเรื่องพระเจ้าโจกนากเป็นต้น. การสงเคราะห์ด้วยธรรมอย่างนี้คือ การให้อุทเทส การพรรณนาบาลี การบอกธรรมโดยเคารพ สิว่า ชมปฏิสันถาร. ภูฏกสังขิตสุดตรูนวลว่า "โลกัสนิวาสเป็นช่องตัวเหตุ ๒ อย่างคือ ด้วยอามิสอันคนไม่ได้ ๑ ด้วยธรรมอย่างนั้น ๑. กิริยาปก คื อ การปิด ได้แก่ การอุดช่องอึ คือ ที่แตก ร้าว อันมีอยู่ในระหว่างคนและบุคคล อื่น เพราะไม่ได้อามิสและธรรม สิว่า ปฏิสันถาร. สองกว่ า อุตุ ออกฤทฺถา ได้แก่ ไม่ถือเอาส่วนเลิศเพื่อคน. การแสดงบาสีและอรรถถาว่า การให้อุทเทส. การพรรณาเนื้อ ความแห่งบาสี สิว่า การพรรณาบาลี. การกล่าวธรรมด้วยสามารถแห่ง วิธีมิกว่าว่าด้วยเสียงและกล่าวว่าด้วยบทเป็นต้น สิว่า การบอกรัชธรรม." [๒๑] แต่ในนีแบนอันว่า พระธรรมสนานติ ก็ได้กล่าวไว้ ว่า "ในมติคำที่ยกขึ้นตั้งไว้นั้น ปฏิสันถารเป็นไฉน ? ปฏิสันถารมี ๒ อย่าง คื อ อามิสปฏิสันถาร ๑. ชมมปฏิสันถาร ๑. บุคคลบางคนใน โลกนี้เป็นผู้ตอนรับด้วยอามิสปฏิสันถารบ้าง ด้วยธรรมปฏิสันถารบ้าง ขี้ พระผู้พระภาคตรัสว่า ปฏิสันถาร" ๑๑ อภิรมุล ๑๔/๑๓๓๓.