มังคลิดถิฏฐิและความหมายของขันติ : หน้า 199/239

ประโยค ๕ - มังคลิดถิฏฐิในนี้แปลว่า ๕ หน้าที่ ๑๙๙ มีหมู่พล เพราะความเป็นผู้ประกอบด้วยกองพลอันนี้เป็นกองทัพ โดยแท้ เพราะเกิดขึ้นบ่อย ๆ ว่า เป็นพราหมณ์ อรรถกถาว่าอุดมสูตร ในมัชฌิมปัญจาสิกว่าบทว่า ติติอุตติฏิ คือ ย่อมอดทน บาทว่า ขนฺตวิวรฺร คำว่า กนฺตวิฬ คือวิวราหนขันนั้น ชึ่งเกิดขึ้นคราวเดียว ยังหาว่าเป็นหมู่พลไม่ แต่เกิดขึ้นบ่อย ๆ ย่อมเป็นได้ คือวิวราหนขันนั้น ชื่อว่าเป็นหมู่พล เพราะความที่บันดันนี้มีอยู่" ฎีกาwaอสูตรสูตรนั้นว่า "ขนฺติมความอดกลั้นเป็นลักษณะ เป็นกำลังของจิตนี้มีอยู่ เหตุนี้ จิตนั้น ชื่อว่า มีหมู่พล ลองว่า ตสฺสา อุตติฏิยา ได้แก่ เพราะความที่ขันติซึ่งเกิดขึ้น บ่อย ๆ นั้น คือเสนากว่าอันติ อนันกําค และเสนาบาร อัน ตนเข้าไปส meshไวโดยเกิดขึ้นเรื่อย ๆ มีอยู่ หมู่พล คือ กองพล ของ จิตนี้มีอยู่ เหตุนี้ จิตนั้น ชื่อว่า มีหมู่พล ฎีกาขัดายรว่า "หมวดสามแห่งคำมีจักกะคำศัพท์เป็นต้น ย่อมเป็นไปในสนามด้วย ในองค์แห่งสนามด้วย โดยความเป็นของ เสมอกัน การชี้อ้อนสนานอ่อนกระทำด้วยวัตถุใด เหตุนี้ วัตถุนี้ ชื่อว่า จักร พล ธาตุ เป็นไปในความป้องกัน อน ธาตุ ลงใน อรรถว่า ส่งเสียง ลง อีก ปีจอ [๔๓๐] บุคคลผู้ประกอบด้วยขันติ ย่อมเป็นผู้อื่นอันเป็นต้น สรรเสริญแล้ว ด้วยอาการอย่างนี้ เพราะฉะนั้น บุคคลไม่ควรโทษ ๑ ป. ส. ๓/๕๐๐.