การวิเคราะห์คำสอนในมัจจันตสูตร : หน้า 105/239

ประโยค๕ มัจจัณฑ์นี้เป็นเปล เล่ม ๔ หน้า ๑05 เป็นต้น. ทิค ๔ ของบุคคลผู้สันโดษโดนั่น มีอยู่ แม้เพราะเหตุนั่น บุคคล ผู้สันโดษ ชื่อว่า อาทุกุทิวาส. บุคคลผู้สันโดษ ชื่อว่า อุปปโภ เพราะวิจารณะว่่า อย่างไม่ถือเบื่อ คำว่า ปริสบลาย สติทา นี้พึงทราบ วินิจฉัยดังนี้ อันตรายทั้งหลาย ย่อมเบียดเบียนโดยรอบ คือ ย่อมยำกาย และจิตให้สังข์ชื่อว่า ปริสบลาย อีกอย่างหนึ่ง อันตรายทั้งหลาย ถึง พร้อมแก้กายและจิตนั้น จึงชื่อว่า ปริสะลาย คำว่า ปริสุขายาน นี้เป็น ชื่ออันตรายทางกายและจิต ซึ่งเป็นไปในภายอันมิมีสะและเสื้อโคร่งเป็น ต้น และซึ่งเป็นไปภายในก็วามันนี้เป็นต้น บุคคลผู้สันโดษ ย่อมครอบ อันตรายเหล่านั้นได้ด้วยอิศวาสนขันธ์ และด้วยธรรมทั้งหลายมีความ เพียรเป็นต้น เหตุนี้จึงชื่อว่า ครองอันตรายทั้งหลายเสียได้ ชื่อว่า ไม่หวาดเสียว เพราะไม่มีอันจะทำให้เป็นผู้ครั่น วิฤกษุทัขบาปปกสูตร และอุตุกนิบาต อังคุตตรนิยายว่า "เป็นผู้เดียว คือ ไม่มีสหาย ไปแล้วนั้นเทียว, อธิบายว่า ชื่อว่าเป็น ผู้ซ่านบนแตร เพราะความเป็นผู้ซ่านกับเขานั้นอธิบายมาว่าแตร พิง เทียวไป." อรรถกถาขัดวิสาณุตว่า "นอเรด ชื่อว่า อุตุกวิสาณ." กุปุ ศัพท์ เป็นอรรถแห่งปูฎก (ส่วนเปรียบ) พระปิงเจกพุทธ อ.ป โช. ข. ส. ๑/๘๐.