มังคลัตถทีนี้แปล เล่ม ๔ หน้า ๔๔ : หน้า 44/239

ประโยค - มังคลัตถทีนี้แปล เล่ม ๔ หน้า ๔๔ อยู่เท่านั้น ไม่ปรารถนาปัจจัยอื่นไปจากปัจจัยนั้น ละความเป็นคนมัก มากเสีย พระผู้มีพระภาค ตรัสว่า "ผู้สัมโดยด้วยปัจจัยที่มีอยู่" การละความชื่นและความริษยา ในอิฏฐารมณ์และอณิฏฐารมณ์ ชื่อว่า ล่ม (สมาเสมอ) ภิกษุยื่นอยู่ในอารมณ์ทั้งปวง โดย ความสัมเสมอธรรม พระผู้มีพระภาค ตรัสว่า "ผู้สัมโดยโดยสมา เสมอ." [๒๔๙] แม้นิฏฐิกัลยสัปปุฏฐ ท่านก็ตกล่าวไว้ว่า " ทว่าสนุตฺโฐ ความว่า พระมหากสพละ สันโดดด้วยปัจจัยสูง ๆ ต่ำ ๆ อันเป็นของตน อันเป็นของมืออยู่ หรืออันสัมเสมอ." ภิฏฺฐาเอกนิบาต อัญคุตฺตินิคายว่า " ความยินดี สิว่า ถูกูจิ อีกอย่างหนึ่ง ภูกุจิว่า สนุกฺสิญฺจิ เพราะมีความยินดีโดยเสมอสมอ." ความเป็นแห่งบุคคลผู้มีความยินดี โดยอารมณ์สัมเสมอ หรือ ผู้สัมโดย ชื่อว่า สนุกฺสิญฺจิ ณ ปัจจัย ลงในอรรถแห่งภาวะ โดยสูตร ว่า " ณ วิสมาทิฏิ ( ณ ปัจจัย ย่อมลงแต่น้ำพุทั้งหลายมี วิสม เป็นต้น)." อง์ ปัจจัย ย่อมลงแต่น้ำลึกที่เป็นไปในอิฏฐิลักษณ์ มี ณ ปัจจัยเป็นที่สุด โดยสูตรว่า " ฉวนติญญูเยนฺฏุ ( อิ ปัจจัยอัน เป็นไปในอิฏฐิลักษณ์ ย่อมลงแต่น้ำปัจจัยทั้งหลาย ซึ่งมี ฉวน ญ)ณ" ปัจจัย เป็นที่สุด [๒๕๐] ส่วนในอรรถกถากัสสปสังยุฎฐ สังขิดสุตฺตรา และอุกฺกุ- นิมิต องค์คุตรนิกาย พระอรสถกถาจารย์ทั้งหลาย กล่าวไว้ว่า