บทวิเคราะห์อรรถกถาในพระไตรปิฎก : หน้า 75/239

ประโยค๕- มั่งคลาดนี้เป็นแฉเล่ม ๔- หน้าที่ 75 ของตนให้ย่อยับ ไปเพราะโลกจั ด เหมือนพระราชญาณปรา นะจันทกินนิรี เสื่อมแล้วจากพระนางอิสฎภราชเทวัญนั้น." ภูก่าววังกั้นว่า " บทว่า อตุวุจิญ คำว่า ปราณกาน กคือปราณกว่าง. เพราะเหตุไร ? เพราะความโลกจั ด และเพราะความเมา ด้วยสามารถแห่งความโลกจั ด กล่าวคือความปราณกว่าง ด้วยสามารถถดความอยากได้เกินไป. ประโยชน์ของตน เทพกล่าวว่า อตุตา สองบทว่า หายติ ชิยูติ คำว่า ประโยชน์ที่ตนยดีคือ ไว้ หรือประโยชน์ที่ตนถึงแล้ว เหตุนี้ จึงชื่อว่า อตุตา อธิบายว่า ยังประโยชน์ที่อธิบดีไว้แล้วหรือถึงแล้วนั้นให้ย่อยับไป เช่นเดียว พระราชญาณปรราณนางจันทกินนิรี แล้วเสื่อมจากพระนางอิสฎภาดังนั้น." อนุฎีกาวังกั้นว่า " ในสองบทว่า อุตตาติ อตุตา นี้ พระ- ภูกาาฎร์ กล่าวินเทส ด้วยการลบทแท้เมืองปลาย เหมือนอุทาหรณ์ว่า รุปลอฺโว รูป และว่า จิมเมโลน ฏิ.ม. พิงทางบาดสำเร็จโดยนัยแห่งบัญรุติปรณว่า อาทินนฺ ปโต ฯ อุตโต อุตตา คำนี้." คำทั้งหมดนั้น ย่อมผิดจากบทจากตามที่กล่าวแล้ว พร้อมทั้งอรรถกถา. เรื่องพระราชบุตร จบ. [134] นอกจากนี้ในอรรถกถาทุกวังกะ และสังสิสูตรว่า " ในกาลแห่งพระกัสสปพุทธเจ้า บุตรเศรษฐี ชื่อมติวนาทุ ๑. สมโมหวี่นาทนมิ. ๑๖๒. ๒. สุ. วิ. ๓/๒๓๙.