ความสันโดษและปัจจัยในพระพุทธศาสนา : หน้า 43/239

ประโยค ๕ มังคลัดตา ปันนี้แปล เล่ม ๔ หน้า ๔๓ ถกว่าวด้วยความสันโดษ [๒๓] ความสันโดษด้วยปัจจัยตามมีตามได้ ชื่อว่า สนุตอจี ในนวว่า สนุตอจี นั้น พึงรวมบวชนี้ตั้งต่อไปนี้ บุคคลชื่อว่า เป็น ผู้สันโดษ เพราะยินดีด้วยปัจจัยตามมีตามได้ ก็ทว่า ส เป็นเพียง อุปสงค์ อีกอย่างหนึ่ง กล่าว ว่า ส นี้ ย่อมประกอบรสได้องค์ ๑ อย่าง คือ สันติ สม. เพราะเหตุฉะนั้น ในอรรถกาถามาตร ในปฐม- วรรค สุดานบุต พระอรรถกาถาร จึงกล่าวว่า " ถามูู" ชื่อว่าสันโดษ เพราะยินดีด้วยสันโดษ ๑๒ อย่าง อีกอย่างหนึ่ง ก็ชื่อว่า สนุตสโก (ผู้สันโดษโดย) เพราะ อรรถว่า ยินดีด้วยปัจจุบันของตน ยินดีด้วยปัจจุบันที่มีอยู่ ยินดีโดย สมํ เสมอ บรรดาอรร ๓ อย่างนั้น ปัจจัย ๔ ใด อนอุปฺมายนะแสดงใน มนุษยาที่บอกว่า "ปิฎทายโโลปน" นิสสลาย เป็นดัง อัน ตนเองรับแล้ว ปัจจัยนั้น ชื่อว่า สัน (ของตน) ภิกษุไม่แสดงวิกา ทังในวารรับ ทังในวารบาริโก ยงอัดภาพให้เป็นไปด้วยปัจจัย ๕ นั่น ที่หาไม่ดี ซึ่งทายถอยแล้ว โดยเหตุหรือไม่เหตุพิจารณะ พระผู้พระภาค ตรัสว่า ผู้สันโดษด้วยปัจจัยของตน. ปัจจัย ๔ ใด ย่อมเป็นของอัตตาได้แล้ว คืือมือแก่ตน ปัจจัย ๔ นั้น ชื่อว่า สนุตู่ (มีอยู่) ภิกษุใดอูด้วยปัจจัย ๔ นั้น ซึ่งมี * พระมหาเถร ยิโส ป. ธ. ๓ วัดสัมพันธวงศ์ แปล. (เพื่อเป็นพระเทพปัญญามณี). ๑. ปรมิตโชติกา สตนานิบาทวันฉน ๒๕๔.