ความปรารถนาใหญ่ในปรัชญา : หน้า 83/239

ประโยค- มังกีคติทับนี้นั้นแปล เล่ม 4 หน้า 83 โดยอรรถ ความเป็นผู้ปรารถนาใหญ่ๆ นี้คืออาระนั่นเอง เหตุนัน ท่านจึงกล่าวว่า ราโคาสารโคเป็นต้น. อรรถกถื้ออัญญาสลิมิว่า "สภาพใจ ย่อมกำหนดนานเหตุนัน สภาพนัน ชื่อว่า สาราโค." อรรถกถาวิงค์ว่า "บุคคลอ่อนปรารถนาวัตถุใหญๆ ก็หรือ ว่า ความปรารถนาของบุคคลนั้นใหญ่ เหตุนัน บุคคลนั้น ชื่อว่า มหิฏฐา (ผู้มีความปรารถนาวัตถุใหญ หรือผู้มีความปรารถนาใหญ่). ความเป็นแห่งบุคคลผู้มีความปรารถนาใหญ่ๆ ชื่อว่า มหิฏฐตา. [๒๑] อรรถกาธิวินิตสูตร และอกนิบาต อังคลุตรนิกายว่า "ก็ความยกย่องคุณที่อยู่ และความเป็นผู้ไม่รู้จักประมาณ ในการรับ ชื่อว่า มหิฏฐตา. แม้ มหิฏฐตา นั้น มาแล้วโดยนี้ว่า "คนบาง คนในโลกนี้ เป็นผู้มีศรัทธา ย่อมปรารถนาว่า "ชนวุรู้เราว่า เป็นผู้มี ศรัทธา, เป็นผู้สัตย์ " ย่อมปรารถนาว่า " ชนวุรู้เราว่า เป็นผู้มีอิศ" ดังนี้แล." ภูฏกาธิวินิตสูตร และอกนิบาต อังคลุตรนิกายดังนั้นว่า "การตั้ง อยู่ในอิจฉาจาก แล้วประกาศคุณมีศิลและรุงครธรรมเป็นต้น ที่อยู่ ในตน ชื่อว่า สนกคุณปุพวามตา. แม้ความเป็นผู้ไม่รู้จักประมาณ ในการรับ ย่อมมีแกบุคคลเช่นนั้น สัมพันธ์ว่า แม้ว่าความเป็นผู้ ไม่รู้จักประมาณนั้น ก็มาแล้วในอธรรมหิมพันกัน." ๑. สนกคุณปุพวามตา. ๒. ป. ส. ๒/๒๕. ๓. มณี ปุ. ๑/๒๙.