การสนทนาธรรมตามกาล : หน้า 236/239

ประโยค - มังคลัตถทีปิ เปนีปล หรือ ๔ - หน้า ๒๓๖ กว่าด้วยการสนทนาธรรม* [๑๖๔] ท่านกล่าวไว้ในอรรถกถามงคลสูตรวี่ว่า "ชื่อว่า การสนทนาธรรมตามกาล ข้าพเจ้า กล่าว(ดังต่อไปนี้): ในเวลาพลบคำ หรือในเวลาใกล้รุ่ง ภิกษุผู้เรียนพระสูตร ๒ รูป ย่อมสนทนาพระสูตรภะกุกันและกัน ภิกษุผู้ทรงพระวินัย ย่อมสนทนาพระวินัย ภิกษุผู้เรียนพระอภิธรรม ย่อมสนทนาพระอภิธรรม ภิกษุผู้กล่าวชาดก ย่อมสนทนาชาดก ภิกษุผู้อื่นอธิธรรม ย่อมสนทนาอธิธรรม ภิกษุผู้อил้ลบกวาด กอรมสนทนากะรอบ ๓ เพิ่อชำระจิตที่หดุู่ผ่านมา และที่ถูกวิจิกิจจากรอบนี้ชื่อว่า การสนทนาธรรมตามกาล การสนทนาธรรมตามกาลนั้น ท่านกล่าวว่า เป็นมงคล เพราะเป็นเหตุแห่งความหลายมีความอุดมในอาคาม [๑๖๕] บรรดาบททั้ง ๒ นั้นเพื่อจะแสดงอรรถแห่งกว่า กลาเน นั้น ท่านจึงกล่าวว่า ปิตเส วา ปุจฉา ว. บรรดาบทเหล่านัน บทว่า ปิตเสวา ในกาลเป็นเบื้องต้นแห่งราศี คือ ในกาลเริ่มต้นแห่งราศรี สมจรีงคำที่ท่านกล่าวไว้ในกุฏีหลักคำว่า "กาลเป็นองค์กร" แห่งกลางคืน คือ ราศี ชื่อว่า ปิตเสวา ตามรูปศัพท์ วาง ป ศพท ไว้เบื้องต้น และรสะศัพท์ที่มีประธาน อีกอย่างหนึ่ง ชนทั้งหลาย * พระมหาเพียร แปลว่า ป. ธ. วัดกัลยาณมิตราคม แปล ๑. ปรัชญาโขกา ฤทธิฏปุณฑริกวัดกุลนา ๑๖๖.