การพรรณนาเกี่ยวกับภิกษุและการปฏิปัติเพื่อความสันโดษ : หน้า 104/239

ประโยค ๙ มักคลิกท่านนี้เป็นเปล่า เล่ม ๔ หน้า ๑๐๔ [๗๔๑] กิทธรรมาคิภูนู้สั่นโดน ย่อมเป็นผู้ปะพฤติดั่งนอนเรีบ เหตุนั้น ในอรรถกถาสมบูรณ์สูตรเป็นต้น ท่านจึงกล่าวไว้ว่า "ภิกษุผู สันโดษนั้น บริโภคสนสนที่บุรฺษะท่าแล้ว ๆ คือราวปา โคลนไม้ ชายป่า ยืนคนเดียว นั่งคนเดียว อยู่คนเดียวไม่มีเพื่อนในอาราม ทั้งปวง ดูลูกศรที่พรันไปจากสาย และดูช้างชัมมัน\(ู\)หลังไปจากโลง ฉะนั้น ย่อมถึงความเป็นผู้นอนเรีบ ที่ท่านพรรณาไว้ของนี้ว่า " ภิกษุผู้นอนโด ย่อมเป็นผู้ยึดเป็นสุขในกิจ ทั้ง ๔ และเป็นผู้ไม่กระทั่ง สันโดษ ด้วยปัจจัยอนุนี้ (ตามมติความได้) ครองงำ ------- เลี่ยงอันตรายทั้งหลาย ไม่หวาดเสียว เป็น ผู้เดียว เช่นกับนอนเรีบ พึงอยู่ร้ายไป" ถามว่า' ใครเล่าพรรณนาไว้?' แล้วว่า พระปัจเจกสัมพุทธ องค์หนึ่ง พรรณนาไว้ ได้อธิษฐานพระปัจเจกองค์นั้นเป็นเจ้ากรุงพาราณสี ประทับนั่งรบชนิดลัก ยังวิบาเสน่าในรื่อสุขแล้ว บรรลุโพธิญาณ ได้ทรงภายฎอทานาคาว่า จตุทุภโล เป็นอาทิตย์ คานันมาแล้วใน ขค้กิสนาสุทโธ ในปฐมวารสุตจบเนินบาด [๗๔๒] อรรถกถาข้อวิเคราะห์สูตรว่า " บรรดาบทเหล่านั้น บรรว่า จตุทุภโล ควมา ว่า ผู้ปิดอุทามาสายในทิพพัง ๔ พรหมวิหาร ภาวนา อันกิจนั่นแผ่ไปแล้ว โดยย่อว่า เอก ทิส ศรีติวา วิรติ ๑. สุวิ.๑/๒๕๓. ๒. สุ.สุ.๒/๒๓๓. ๓. ปรมฤ๎โชฎก สุตตนิปาดฉบับหน้า ๑/๑๐๖.