มังคลดิลกที่ปริเปล่า: เล่ม ๕ - ความรักและเมตตา : หน้า 229/239

ประโยค ๕ - มังคลดิลกที่ปริเปล่ เล่ม ๕ - หน้า 229 รัก ด้วยจิตอันเลื่อมใส." อรรถกายสูตรที่ ๕ ปัญจมวรรค ในทุติยปัณานุสรณ์ ติกติมาต อังครูทธิกว่า "บรรดาหลานนั่นน บทว่า ปิยวญษู คือ ด้วย จักมุอันประกอบด้วยเมตตอันเลื่อมใส." อรรถกายอจุโณสงสูตรว่า "จักฺญูเป็นเหตุให้เข้าไปตั้งจิตประ- กอบด้วยเมตตาแล้วและดู ชื่อว่า ปิยวญู." ฎีกาสูตรทั้ง ๒ นั้นว่า "จักฺญูแสดงถึงความเป็นผู้เป็นที่รัก ชื่อว่า ปิยวญู." [๕๕๕] ท่านกล่าวไว้อธิบายว่า ว่าเพราะบุญแม่มิการเห็น อย่างนี้เป็นมูลเหตุ โรกิศ เ โทษกิศ ความฝามกิศ ด้อกิศ ย่อม ไม่มีบันฑิตตลอดพันชาติเวียนเป็นอเนก นันตาย่อมเป็นธรรมชาติ ผ่อนใส มีวิธีด้วยวารนะ ๕ เช่นเดียวกับบาบในพระคัมภีร์ ซึ่ง เทพิดาเปิดไว้แล้ว ในวิมานแก้ว บุคคลอ้อมเป็นผู้ได้สมบัติทุกชนิด ในเทพคาและในมนุษย์ตลอดกาลประมาณแสนกัป. ก็ชื่อว่าบุคคลเป็น มนุษย์ มียัติแห่งคนมีปัญญา พิศวงวิญญาณมติเห็นนานนี้ เพราะ บุญซึ่งสำเร็ด้วยการเห็นสมณะ อันคนให้เป็นไปแล้วโดยชอบ (และ) ข้อที่พระอาจารย์ทั้งหลายพระนาวิจิกะสมบัติไว้ด้วยนั้น แหงกรา เห็นสมณะ อันเหตุสู่ว่างศรัทธาให้เกิดขึ้นแล้วอย่างเดียว แม้าของ สัตววิริจฉานทั้งหลาย ไม่เป็นของน่าอัศจรรย์เลย" ดังนี้แล้วแสดง กานไว้ด้วยประการอื่น ส่วนในอรรถกายอุปสีหนาทสูตร ในทุติยวรรค ๑๐. ปรมติโชติภา ทุกทกปาฏิยฉนาน ๑๙๕-๑๙๖. ๒. ปุ ส. ๒/๒๒.