การเข้าใจแนวคิดของนักปราชญ์ : หน้า 28/304

ใด นักปราชญ์ทั้งหลาย กล่าวความกำหนดและ ความย่อใจนั้นว่า เป็นเครื่องจองอันมั่นคง มีปติหนี้ยง อันหย่อน (แต่) เปล่งได้ โดยยาก นักปราชญ์ทั้งหลาย ตัดเครื่องผูกมัด นั้นแล้ว เป็นผู้ไม่มีมิตรดี ละกามสุขแล้วบวง." [[แก้อรรถ]] บรรดาบทเหล่านั้น เขา ว่า ธีร เป็นต้น ความว่า บูรณผู้เป็น บันติทัศน์หลาย มีพระพุทธเจ้าเป็นต้น หากเครื่องจองจำที่เกิด แต่เหล่า คำกล่าวคือว่า เกิดแต่เหล่า ที่เกิดแต่โล้ กล่าว คือ ขื่อ คำและเครื่องจองจำคือเชือก ที่เขาเอาลำป้องหรือวัตถุ อย่างอื่นมอเป็นต้น ฟันดำเป็นเชือก ว่า "เป็นของมั่นคง" ไม่ เพราะความเป็นเครื่องจองจำ ที่บุคคลมารถตัดด้วยศาสตร์ทั้งหลาย มีดามเป็นต้นได้. บทว่า สารตรตตา ได้แก่ เป็นผู้กำหนดนักแล้ว อธิบาย ว่า ผู้กำหนดด้วยระกะ. บทว่า มณฑฺฑลฺษุ คือในแก้วนี้และตุ่มทั้งหลาย อีก อย่างหนึ่ง (คือ) ในตุ่มทั้งหลายอันวิจิตรด้วยแก้วมณี. บทว่า ทพฺพา ความว่า ความกำหนดใด ของชน ทั้งหลาย ผู้กำหนดฉันเดียวกัน ในแก้วมณีและตุ่มทั้งหลายอันนั้นแล