พระธัมม์ทัณฑ์ ภาค ๔: การเข้าใจในใจและอารมณ์ : หน้า 168/304

ประโยค - พระธัมม์ทัณฑ์ถูกฉบับแปล ภาค ๔ - หน้าที่ ๑๖๖ เกี่ยวกับใจ จากอารมณ์อันเป็นที่รักทั้งหลายใด, ความเกี่ยวกับนั้น ย่อมเป็นความประเสริฐไม่ น้อยแก่พระรมย์, ใจอุ่นสัมปุฏด้วยความ เมียดเบียน ย่อมกลับได้ฉวัดฉาด ๆ, ความ ทุกข์ ย่อมสงบได้เพราะฉวัดฉาด ๆ นั่นแหละ." [แก้ธรรจ] บรรดาบทเหล่านั้น กล่าวว่า ปทุเรย ความว่า พระหมม์ผู้ ฉันลาภ รู้ตัวว่า "เราปืน (พระชินาฏ) ไม่ควรประหารแก่ พระหมม์ฉันลาภ หรือพระหมม์อื่น" สองบ่าวว่า นาสต มุขเจต ความว่า พระหมม์ฉินาสัพเมนั้น ถูกเขาประทานแล้ว ไม่ควรของบรรเทาเขาประทานแล้วอิ่นอยู่, คือไม่ ควรทำความโกรธในพระมันนั้น. บทว่า ธี พุทธมฺสูส ความว่า รายอมหิตเตียนพารามผู้ ประทารพระมันฉันลาภ. บทว่า ตติ ธิ ความว่า ผู้ฝึกใจ ประถานอัญเขูปราร อยู่ ชื่อว่า ย่อมจองเวรในเบื้องบนของเขา, เราติเตียนผู้อองเวรนั้น แม้ว่าผูประทานนั้นที่เดียว. สองบ่าวว่า เฌติกิจ เชโย ความว่า การไม่ค่าความอึ่ง บุคคลผู้ด้อย หรือการไม่ประทานตอบชึ่งบุคคลผู้ประทารอยู่ ของพระ ฉันลาภใด, การไม่ค่าความหรือการไม่ประทารตอบนั้น ย่อมเป็นความ ประเสริฐไม่น้อย คือ ไม่เป็นความเสริฐที่มีประมาณน้อย แก่