ประโบค - พระอิฐมปัตถุกถนาแปล ภาค ๙ หน้าที่ ๑๖ : หน้า 18/304

ประโบค - พระอิฐมปัตถุกถนาแปล ภาค ๙- หน้าที่ 16 รสตันหา โผฏฐัพพตัณหา ธรรมตันหา ไหลในภาพทั้งปวง บทว่า ลดา ความว่า ตัณหาได้ชื่อว่า ลดา เพราะอรรถ วิเคราะห์ว่า เป็นเหมือนเครื่องทา โดยอรรถว่า เป็นเครื่องพัวพันและ โดยอรรถว่า เป็นเครื่องรัดรึงไว้ สองบทว่า อุปภูติ คดิฏฐิ ความว่า ต้นเหตุของวัยเกิด ขึ้นโดยาวา ๖ แล้ว ย่อมตั้งอยู่ในอารมณ์ทั้งหลายมีรูปเป็นต้น สองบทว่า ตตฺถา ทุตฺถา ความว่า ถึงท่านเห็นตนหลังก็ดี เง่นนั้น ด้วยอำนาจแห่งที่มึเกิดแล้วว่า “ตนหนา” เมื่อจะเกิด ย่อม เกิดขึ้นในปฏิรูปและสถูปปิ่นี้" บทว่า ปญฺญา ความว่า ท่านทั้งหลายของตัณต์รัก ด้วยมรรคร ปัญญา ดูบคุณัตต์ซึ่งครองตัณหาเกิดในปัจจจะมีธนะ บทว่า สริตานี คือแส่สามารถไป ได้แก่มิชาสามไป บทว่า สินทิชนี ความว่า และเป็นต้นตนหาเพียงจากยงเหยียว ด้วยอำนาจต้นหาเพียงยังยงอันเป็นไป ในบริรามีจิวรเป็นดังน อธิบายว่า อันหนาหมิอยคือดัณหาของมาหานแล้ว บทว่า โสมมสุคนธ ความว่า โสมมสังกห์หลายเห็นปานนั้น ย่อมมีแก่สัตว์ผู้เป็นไปในอำนาจตันหา สองบทว่า เจ สตฺถิตา ความว่า บุคคลเหล่านั้น คือผู้เป็นไป ในอำนาจแห่งตันหา เป็นผู้อาศัยความสำเร็จ คืออาศัยความสุข นั่นเอง จึงเป็นผู้แสวงหาความสุข คือเป็นผู้เสาะหาความสุข บทว่า เจ ฤา เป็นต้น ความว่า เหล่านร้ะผู้เห็นปานนี้ย่อมเข้า