พระธีรมาทัศนูปถัมภ์ภาค ๔ : หน้า 113/304

ประโยค - พระธีรมาทัศนูปถัมภ์ภาค ๔ - หน้าที่ 111 บทพระคาถา ว่า สุขญาณวาร์ ปฏิจจสุส คือ ผู้ไม้อะพระ กัมมุฐานนันอยู่ ด้วยการทำพระมุฏฐานในใจในโอกาสที่ส่ง บางแห่งนั้น และ. บทว่า สนฺตุจตุรส คือ ผู้มึตอันสงบแล้ว. บทว่า สมมฺ เป็นตัน ความว่า ความยินดีมีในของมี อยู่แห่งมนุษย์ กล่าวคือวิจฉาสนีด ความยินดีอันเป็นที่ของมี คือสมบัติ ๘ ก็อธิบาย อธิบว่า ช่อมก็ว่าจ ตามว่า ช่อมิดนี้ แก่บุคคลผู้เห็นแจ้ง ซึ่งธรรมโดยเหตุโดยการณ. บทว่า ยโย ยโต สมมติติ ความว่า ทำกรรม ในอารมณ์ ๑๗๕ ประการ โดยอาการใด ๆ คือทำกรรมในกาล ทั้งหลายก็กล่อมรัตร์เป็นตน ในกาลใด ๆ ที่วนชอบในแล้ว, หรือ ทำกรรมในพระมุฏฐานที่ตนชอบใจแล้ว ชื่อว่า ยอมพิจารณาเห็น. บทว่า อุทุมพุช คือ ซึ่งความเกิดขึ้นแห่งนี้ ๕ โดยลักษณะ ๒๕ และความเสื่อมแห่งนี้ ๕ โดยลักษณะ ๒๕ เหมือนกัน. บทว่า ปิณโมชํ คือ เมื่อพิจารณาความเกิดขึ้นและความเสื่อมไปแห่งมันทั้งหลายอย่างนี้ ชื่อว่า ยอมได้ในธรรมและปราโมทยในธรรม. ๑. รูปนี้ขึ้นเพราะอิทธิชา ๒. ... เพราะตัณหา ๓. ... เพราะกรรม ๔. เพราะอาหาร. ๕. ความเกิดขึ้นของรูปอย่างเดียว ไมอัษสาเหตุใจอิทธิ ส่วนวาณา สัญญา สังขาร วิญญาณ ก็เหมือนกัน ต่างแต่วิ ๔ ให้เปลี่ยนว่า เกิดขึ้นเพราะผัสสะ วิญญาณเกิดขึ้นเพราะนามรูป ๕๕ จึงเป็น ๒๕. ๒. ในลักษณะความเสื่อม พิจารณาโดยเนตรคร้านช้ าน. (ข้อความในสีน้ำเงินเป็นการอภิปรายเพิ่มเติมในข้อชี้แจงอย่างละเอียด)