คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ : หน้า 98/397

៨៤ คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ ผู้ใดไม่ประพฤติล่วงธรรม เพราะความรัก ความชัง ความ กลัว ความหลง ยศย่อมเจริญแก่ผู้นั้น เหมือนดวงจันทร์ในข้างขึ้น แต่สําหรับเรื่องอบายมุข 5 นั้น พระพุทธองค์ทรงอธิบาย เมโทษไว้กว้างขวางพอสมควร ขยายความชี้โทษ เหตุผลที่ทรงขยายความ ชี้โทษอบายมุข โดยเหตุที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงอ่านอัธยาศัยของชาวโลกที่ ปัญญายังหย่อน ยังมีปัญญาไม่แก่กล้าพอที่จะครองธรรมะต่างๆ ได้อย่าง ลึกซึ้ง แม้เรื่องกรรมกิเลส ๔ และอคติ ๔ ซึ่งแท้ที่จริงเป็นธรรมะพื้นฐานตื้นๆ ไม่ใช่ธรรมะลึกซึ้งอะไรนัก แต่คนที่ปัญญายังหย่อนอยู่ อาจจะตรองไม่ออก หรืออาจไม่สนใจ จึงมองข้ามความสำคัญไป เพราะคนระดับนี้จะหมกมุ่น กับเรื่องเศรษฐกิจหรือเรื่องปากท้องเป็นใหญ่ พระองค์ทรงถือว่ากองทัพ เดินด้วยท้อง จึงมุ่งเน้นเรื่องเศรษฐกิจมาก เพราะตราบใดที่ท้องยังหิว หรือใจยังหิวเพราะโลกอยู่มาก ก็ยากที่จะซึมซับธรรมะเข้าไปในใจ ด้วยเหตุนี้ พระพุทธองค์จึงทรงชี้ให้เห็นโทษของอบายมุข 5 เป็นพิเศษ ในการชี้โทษของอบายมุข 5 อย่าง พระพุทธองค์ก็ทรงชี้โทษ พอประมาณ คืออย่างละ 5 ข้อ พอเป็นตัวอย่าง เพราะถ้าน้อยนักก็อาจ จะยังไม่เข้าใจกระจ่าง และถ้าจะให้มากนัก ก็อาจจะตรองตามไม่ไหว ทำให้ไม่สามารถจดจำได้ ท่องได้ ทบทวนได้ แต่เมื่อเข้าใจประเด็นหลัก 2