คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ : หน้า 110/397

คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ สิ่งแวดล้อม ๒ ประเภท ชาวโลกเป็นจำนวนมากทุกยุคทุกสมัย ตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาล จวบจนกระทั่งปัจจุบัน มักมีความเข้าใจผิด หลงคิดว่าความเจริญหรือ ความเสื่อมในชีวิตของคนเรานั้น ขึ้นอยู่กับสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติเป็นหลัก จึงเกิดมีประเพณีกราบไหว้บูชาเจ้าป่าเจ้าเขา พระแม่คงคา พระแม่ธรณี ทวยเทพต่างๆ ดวงดาว ดวงจันทร์ ดวงอาทิตย์ ตลอดจนทิศต่างๆ เพื่อ อ้อนวอนขอร้องสิ่งที่ตนกราบไหว้ ซึ่งหลงเชื่อว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้ช่วย ๔๖ คุ้มครองปกป้องให้พ้นจากภยันตราย และช่วยบันดาลความสุขความ เจริญให้แก่ตน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเราก็ทรงให้ความสําคัญต่อสิ่งแวดล้อม เป็นอย่างมาก และได้ทรงแบ่งสิ่งแวดล้อมออกเป็น ๒ ประเภท คือ ๑. สิ่งแวดล้อมที่เป็นบุคคล คือบุคคลที่แวดล้อมเราอยู่ 5 กลุ่ม ทรงเรียกว่า “ทิศ ๖” ๒. สิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงให้ ความสําคัญต่อสิ่งแวดล้อมประเภทที่ ๑ ในฐานะเป็นผู้มีอิทธิพลต่อจิตใจ ทัศนคติ ตลอดจนการพัฒนาลักษณะนิสัยของคนเรา ทรงให้ความสำคัญ ต่อสิ่งแวดล้อมประเภทที่ ๒ ในฐานะที่เป็นสิ่งเอื้ออำนวยให้คนเรามีชีวิตอยู่ รอดได้ มีอาหาร น้ำ อากาศ รวมทั้งยารักษาโรค ที่เอื้อให้ร่างกา เจริญเติบโต และมีสุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์ ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บรบกวน