คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ : หน้า 270/397

๒๕๖ คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ การกระทำอันเป็นการทุจริตแม้เล็กน้อย มีสติยั้งคิดใคร่ครวญอยู่เสมอว่า สิ่งใดควรทำและไม่ควรทำ คุณธรรมเหล่านี้ของคนดีจึงพัฒนาขึ้นเป็น ลักษณะนิสัยและพฤติกรรม ๑๖ ประการ ของมิตรแท้ได้โดยง่าย ๒. คนดีต้องมีความสำนึกรับผิดชอบต่อสังคมหรือต่อศักดิ์ศรีแห่ง ความเป็นมนุษย์ของผู้อื่นที่ร่วมสังคม ด้วยการละอคติหรือความลำเอียง ๔ ประการ คือ ลำเอียงเพราะรัก เพราะโกรธ เพราะหลง และเพราะกลัว ความล่าเอียงเป็นต้นเหตุแห่งความไม่เป็นธรรม สังคมใดที่ขาด ความเป็นธรรมไม่ว่าสังคมเล็กหรือใหญ่ สังคมนั้นจะมีแต่ความร้าวฉาน ไม่รักสามัคคี ซึ่งนอกจากจะทำให้สังคมเจริญก้าวหน้าไม่ได้แล้ว ยังมีแต่ ปัญหาเดือดร้อนไม่รู้จบ การที่ประเทศไทยต้องประสบปัญหาวิกฤต ทั้งด้านสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ตลอดเวลา ๓-๔ ปีมานี้ สาเหตุสำคัญส่วนหนึ่งคือ ผู้คน ส่วนใหญ่ในสังคมมีอคติ ดังจะสังเกตเห็นจากการเล่นพรรคเล่นพวกใน กลุ่มคนที่มีฐานะและโอกาสดีในสังคม เป็นเหตุให้คนรวยยิ่งรวยมากขึ้น คนจนยิ่งจนลงๆ ก่อให้เกิดปัญหาช่องว่างระหว่างชนชั้น และปัญหาทุจริต คอรัปชั่น อันก่อให้เกิดวิกฤตการณ์ในชาติ ผู้ที่สามารถละอคติ ๔ ประการดังกล่าวได้ ก็เพราะมีจิตใจรัก ความเป็นธรรมเป็นที่ตั้ง เมื่อจะกระทำสิ่งใดร่วมกับผู้อื่น จะต้องเอาใจเขา มาใส่ใจตนเสมอ เมื่อไม่ต้องการให้ผู้อื่นแสดงความชั่วร้ายอย่างหนึ่งอย่าง ใดต่อตน ตนก็จะต้องไม่แสดงพฤติกรรมเช่นนั้นต่อผู้อื่นอย่างเด็ดขาด คนที่ปราศจากอคติ เมื่อมั่นใจว่าความคิดเห็นของเขาเกิดจากเจตนา อันบริสุทธิ์ยุติธรรม เขาก็จะยืนยันความคิดเห็นนั้นด้วยความเป็นตัวของตัวเอง ไม่กลัวเกรงและไม่ยอมโอนอ่อนไปตามอิทธิพลมืดอันชั่วร้ายใดๆ ทั้งสิ้น แม้ ต้องเดิมพันด้วยชีวิตก็ตาม ความปราศจากอคติของคนดีย่อมสามารถพัฒนา ขึ้นเป็นลักษณะนิสัยและพฤติกรรมของมิตรแท้ ๑๖ ประการ ได้โดยง่าย